Cha Tôi 1. Chương 4. Hoạt động mục vụ tại giáo phận Nha Trang.

Thứ hai - 02/06/2014 03:14

Cũng vì muốn có những dữ kiện khách quan, Ngài ưu tiên dành năm đầu tiên để đi thăm viếng tất cả các giáo xứ trong giáo phận Nha Trang. Công việc này đòi hỏi nhiều hy sinh và kiên nhẫn. Nhiều lần chỉ trong một ngày Chúa Nhật, Ngài phải cố gắng đi thăm 3 xứ ...

Cha Tôi.
Phần 1: Vui Mừng, Gian Truân và Hy Vọng
Chương 4

HOẠT ĐỘNG MỤC VỤ TẠI GIÁO PHÂN NHA TRANG

Ngày 10 tháng 7 năm 1967, Đức Giám Mục Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, đến nhận giáo phận Nha Trang, kế vị Đức Cha Paul Piquet. Vào thời đó, Nha Trang là giáo phận lớn nhất ở Miền Nam, với diện tích hơn 17.000 cây số vuông và chiều dài khoảng 500 cây số, từ Vạn Giả đến hết Bình Tuy. Địa dư rộng lớn là một điều đáng ngại vì phương tiện di chuyển khó khăn, nhưng sự hiện diện của nhiều sắc dân lại càng phức tạp hơn nữa. Giáo phận vừa có linh mục Pháp (Cố Tây), và bao gồm giáo dân địa phương và giáo dân từ nhiều giáo phận khác nhau ở ngoài Bắc Ninh vào định cư sau năm 1954. Ngoài ra còn có dân tộc Chàm ở Phan Rang, Bình Thuận và người Thượng sống ở vùng núi nữa. Ngay trong hàng ngũ linh mục Việt Nam cũng không thuần nhất. Đa số là linh mục địa phương, nhưng cũng có nhiều linh mục khác theo giúp dân di cư đến làm việc ở trong giáo phận. Vì thế, cách sống, lối suy nghĩ và làm việc của các linh mục và giáo dân Việt Nam trong giáo phận cũng đã khác biệt nhau.

Hoàn cảnh khó khăn phức tạp đó đã khiến cho Ngài phải suy nghĩ nhiều, nhưng không nản lòng, và cũng không vội vàng bắt tay vào việc. Thứ tự ưu tiên được Ngài viết trong cuốn Đường HY Vọng như sau: “Thứ nhất cầu nguyện. Thứ hai hy sinh. Thứ ba mới đến việc tông đồ” (ĐHV số 119). Và Ngài đã thực hành những bước đó. Cùng với những hy sinh âm thầm, Ngài đã dành nhiều thì giờ cầu nguyện xin Chúa hướng dẫn và cuối cùng chọn con đường “tiếp xúc” làm kế hoạch ưu tiên. Kế hoạch này được chia làm 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Gặp gỡ tất cả các linh mục và các dòng tu trong giáo phận.
Giai đoạn 2: Thăm viếng tất cả các giáo xứ.

Sở dĩ Ngài chọn kế hoạch “tiếp xúc” xem ra thụ động và mất thời giờ này là vì Ngài muốn nắm vững tình hình chung giáo phận một cách cụ thể, chứ không chỉ dựa vào những báo cáo trên giấy tờ, trước khi vạch ra đường lối hoạt động. Qua việc tiếp xúc với các linh mục, Tây cũng như Việt Nam, Ngài hiểu và thông cảm những khó khăn của từng người, chia sẻ những âu lo và thao thức trong công việc chung cũng như từng cá nhân. Và cũng qua đó, Ngài hiểu được những khác biệt, nghi kỵ giữa các Cố Tây và Linh Mục Việt Nam và giữa các linh mục Việt Nam không cùng chung địa phận gốc. Nhưng quan trọng hơn cả, qua những cuộc tiếp xúc này, Ngài biết rõ khả năng và ưu điểm của từng linh mục, nắm được những lãnh vực chuyên môn của mỗi dòng tu, để sau này có thể sắp xếp vào những vị trí phù hợp, giúp việc phát triển giáo phận được nhiều kết quả hơn. Đó là thuật lãnh đạo của Ngài. Một nghệ thuật theo Ngài, không phải nhờ dựa vào những bài nghiên cứu tâm lý xã hội dông dài, nhưng nhờ học với Chúa Giêsu. Ngài viết lại nghệ thuật này trong Đường Hy Vọng: “Như Chúa Giêsu đã ở liên lỉ với các tông đồ 3 năm, con hãy hòa mình với cộng tác viên của con, thông cảm, chia sẻ tâm sự vui buồn và biết đoán từng người. Con sẽ ngạc nhiên vì lúc ấy họ đoàn kết và cố gắng vượt mức” (ĐHV số 862). Vì thế, ngay từ bước đầu tiên khi họ mới nhận việc, Ngài muốn: “Nhìn rõ, nhìn thật, nhìn đúng, xét người, xét việc, xét hoàn cảnh” vì “đó là óc thực tế cần có để lãnh đạo, dựa trên các dữ kiện khách quan” (ĐHV số 855).

Cũng vì muốn có những dữ kiện khách quan, Ngài ưu tiên dành năm đầu tiên để đi thăm viếng tất cả các giáo xứ trong giáo phận Nha Trang. Công việc này đòi hỏi nhiều hy sinh và kiên nhẫn. Nhiều lần chỉ trong một ngày Chúa Nhật, Ngài phải cố gắng đi thăm 3 xứ vì đó là ngày thuận tiện nhất để gặp giáo dân. Và nơi nào được Ngài đến, ngày đó trở thành ngày hội của Giáo Xứ. Nhà thờ, nhà xứ được quét dọn sạch sẽ, cờ quạt, biểu ngữ được giăng lên. Ai nấy đều háo hức để được thấy Đức Cha của mình, Đức Cha Việt Nam đầu tiên kể từ khi Giáo Phận Nha Trang được thành lập năm 1960. Cuối cùng, tất cả mọi người đều hài lòng sung sướng khi thấy được Đức Giám Mục thật trẻ trung, vui vẻ, bình dân nhưng không kém vẻ oai phong, đạo đức. Nhưng điều làm cho họ vui nhất là được nghe Đức Giám Mục nói chính tiếng nói địa phương gốc gác của mình. Người giáo dân Nha Trang, người gốc Vinh, gốc Thanh Hóa đều được nghe Đức Giám mục chào hỏi, giảng dạy, nói chuyện bằng chính tiếng của họ. Vì thế, người nào cũng cảm thấy đây chính là Giám Mục của mình. Tất cả đều hãnh diện sung sướng. Giáo xứ nào cũng tổ chức tiệc mừng không chỉ dành riêng cho Đức Giám Mục và các linh mục tu sĩ trong vùng, nhưng cho tất cả mọi người giáo dân vì xem đây là một ngày hội lớn của Giáo xứ. Ngài kể lại chuyện Ngài đi thăm các giáo xứ Hạt Phan Rang một cách dí dỏm.

“Vào Phan Rang Cha đến thăm giáo xứ Hộ Diêm trước tiên, vì Cố Báu (Gauthier) làm hạt trưởng đang phụ trách xứ đó. Xứ Hộ Diêm có một đặc điểm là để heo chạy đầy đường. Và những ai mới đến dự Thánh lễ lần đầu tiên tại đây, không thể nín được cười vì Cố Báu dâng lễ bằng tiếng Việt lẫn tiếng La Tinh chung với nhau. Hơn nữa, mỗi lần phát âm chữ “em”, Cố lại đọc liền thêm chữ “mờ” nữa. Nghe cố Báu đọc: Chúa ở cùng anh chị em mờ, Cha đã muốn bật cười. Đến phần Kinh Tiền Tụng, Cố xướng: Hãy tạ ơn Chúa là Thiên Chúa chúng ta. Và giáo dân vừa mới thưa lại: Thật là chính đáng, Cố liền đọc một cách mạnh mẽ kinh nguyện Thánh Thể bằng tiếng La Tinh: Vere dignum et iustum est, aequum et salutare, nos, tibi, sancte Pater... Nghe thật lạ tai. Đến khi vừa kết thúc kinh nguyện... una voce dicentes, Cố xướng luôn cho giáo dân: Tánh, Tánh Tánh (Cố phát âm chữ “Thánh” không được). Cha và linh mục đồng tế phải cố gắng lắm để khỏi cười ra tiếng. Vậy mà giáo dân Hộ Diêm cứ tỉnh bơ. Chắc họ quen với kiểu dâng lễ của Cố từ lâu.

Sau Thánh Lễ, mọi người ra nhà hội. Hôm đó, Cố Báu mời Ông Tỉnh trưởng đến dự để Cha có dịp quen biết. Sau khi đại diện tất cả các linh mục Hạt Phan Rang đọc lời chào mừng Cha, Cố ngỏ lời với ông Tỉnh Trưởng như sau: Kính thưa Lơ Mơ Si Ơ Tỉnh Trưởng. Ai cũng ngạc nhiên không hiểu Cố muốn nói gì. Tại sao lại nói ông Tỉnh trưởng này “lơ mơ”. Hóa ra Cố muốn tỏ lòng kính trọng với ông Tỉnh Trưởng nên ráp hai chữ “Le Monsieur” của tiếng Pháp ở đàng trước chức vụ. Khi hiểu ra mọi người đều thích thú cười vang.

Đến phần tiệc mừng, Cố dọn chim bồ câu ra ràng (còn nhỏ) cho tất cả mọi người đến dự. Không hiểu Cố nghe ai nói là Cha thích bồ câu nên Cố dặn bà giúp việc mua nhiều bồ câu để dành cho ngày lễ hôm đó. Nhờ vậy mới có đủ bồ câu cho mọi người. Cố Báu cũng đặt tên cho bà đó thật hay: C’est la bà Lẫm, vì bà ta coi lẫm lúa của giáo xứ Hộ Diêm. Cha nghe nói sau mấy tuần Cha đi thăm các giáo xứ ở hạt Phan Rang, không ai có thể kiếm được bồ câu ra ràng nữa, vì tất cả các giáo xứ Cha đến thăm đều mua bồ câu để dọn tiệc. Thật là oan! Oan cho Cha và mấy con bồ câu cũng bị chết oan nữa. Cha phải ăn bồ câu đến phát ớn luôn. Cố Báu còn có nhiều câu nói nửa Việt nửa Pháp Cha không bao giờ quên. Để nói về một người hay cãi vã, gây lộn với người khác, cố diễn tả: Il est sinh sự; với người uống rượu: Il boit chút chút (boit: uống); với những cặp trai gái chưa cưới hỏi đã mang bầu: Ils font (font: làm) lén lén. Thật tức cười”.

Trích CHA TÔI 1
Đức Ông Phaolô Phan Văn Hiền

Tác giả: Đức Ông Phaolô Phan Văn Hiền

Nguồn tin: Gia đình Cựu Chủng sinh Huế