Vĩnh biệt cha giáo Anrê Nguyễn Văn Phúc

Thứ tư - 09/07/2025 22:24

Cha Anrê đúng là một linh mục ẩn sĩ. Sau suốt thời gian làm mục vụ, tới khi nghỉ hưu, ngài đều lặng lẽ kiểu sống lặng lẽ, tử lặng lẽ, không màng chi đến hình thức bên ngoài, nhất là tối kỵ các dịp chúc mừng…

(PX57 & GHHV PIO X KHÓA VII)

Khi viết về vị ân sư này, tôi không khỏi băn khoăn và dùng dằng tự hỏi rằng, ngài có cho phép tôi nói về ngài không? Nay ngài đã được Chúa gọi về, liệu tôi có phá rào khi viết về ngài không?

Tôi được nhiều anh em trong nhóm 62 anh em thời kỳ 75-79 khuyến khích nên thay mặt anh em ở xa xôi về tiễn biệt cha giáo “Lòng em nặng trĩu nhớ thương ngài” của Trần Văn Thứ lớp út ở Hoa Kỳ.

Ngoài ra còn có thêm 2 em lớp út cảm tác cùng với bài giảng lễ nhập quan của cha Antôn Nguyễn Văn Thăng cũng lớp út. Tất cả 3 bài đã được post trên trang Phía Nam.

1. Dương Phú Cường với bài viết sâu lắng về cha Anrê: “Người cha làm mẹ”
2. Lê Văn Trung và “Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa”
3. Cha Antôn Nguyễn Văn Thăng với bài giảng lễ: Mọi sự đã hoàn tất, con xin phó thác linh hồn con.

Cha Anrê, quê quán ở Phủ Cam, gia đình ngài có nhiều anh em đi tu làm linh mục. Ngài có người anh làm cha ở Thái Lan, đó là cha Nguyễn Văn Lành (+). Ngài còn có 2 người em cũng vào Tiểu chủng viện Hoan Thiện, nhưng Chúa không chọn, trong đó có anh Nguyễn Văn Quý HT69 là người tôi khá thân quen, nay anh đã yên nghỉ ngàn thu.

Ngoài ra, còn có cha Phạm Ngọc Hoa HT69, cha sở Phường Tây và cha Phạm Ngọc Hải, cựu quản nhiệm La Vang, gọi cha Anrê bằng cậu ruột.

Cha Anrê thuộc lớp Phú Xuân 1957. Sở dĩ tôi nhấn mạnh điều này vì lớp PX57 có tình cảm đặc biệt với cá nhân tôi. Quý cha PX Ngô Phục cũng như quý anh Kim Sơn (+), Văn Nghĩa (+), Văn Thông, Văn Bình (+), Ngọc Hường (+), Lương Huân (+), Quang Linh (+), Dạ Thảo, ...ở Sàigòn, hay nơi khác mà tôi quá quen thuộc từ 4 thập niên qua; hầu như những sinh hoạt của lớp từ Bổn mạng đến Sinh nhật lớp, tôi và một số anh em khác đều được mời tham dự.

Lớp PX57 ngoài ra còn có cha Phêrô Nguyễn Hữu Giải, bề trên Tiểu chủng viện Hoan Thiện từ 1975-79, cha Trần Văn Hiệu ở Nha Trang, cha Lê Sỹ Hiền ở Huế. Vào năm 1964, lớp PX57 được tuyển chọn 2 thầy Phúc và Giải vào Giáo Hoàng Học Viện Thánh PIO X, thuộc khoá VII và sau đó cả hai cha chịu chức vào ngày 21/12/1972.

Từ tháng 4 năm 1975, hai cha cùng về phục vụ tại Tiểu chủng viện Hoan Thiện Huế. Những năm tháng đó, những ai trong cuộc mới thấm thía nỗi khổ trầm kha, vất vả lo toan trăm bề, từ con số không để khởi đầu mọi thứ. Trong các trách vụ huấn luyện các chú, có việc quản lý lo cơm áo gạo tiền là gay go nhất, vì chủng viện đã chấm dứt nguồn trợ giúp từ Tòa Thánh và cha mẹ các chú với nỗi khốn quẫn lúc giao thời, nên việc đóng góp cho con cái cũng gặp bế tắc. Trăm dâu đổ đầu tằm, thế là cha Anrê đứng mũi chịu sào, lãnh trách nhiệm vú em thời tem phiếu, sổ gạo...

Dạo đó, các chú cũng phải chực xếp hàng trước cửa hàng lương thực Vĩnh Lợi (L' Accueil) như mọi người dân để mua gạo mốc, bo bo, sắn khoai, muối mắm... Ngày đó, cha quản lý Anrê chọn một số chú có năng khiếu về lợi khẩu, xã giao...vào một nhóm gọi là "Giao tế" để lo các việc linh động giúp ngài như khai báo tạm trú hộ khẩu, nộp sổ gạo để mua lương thực hoặc tìm người hay tập thể đang có nhu cầu, mua bàn ghế, cửa, tủ, nhạc cụ...để thương lượng mua bán cho được giá. Tôi nhớ các chú giỏi giang đó như: Trương Văn Đằng (+) cha Dương Quang Đức ( +) và Nguyễn Ngọc Đoàn (+), hầu như những anh em trong ban giao tế đều được Chúa gọi về.

Ngày đó, các chú truyền khẩu cho nhau bài đồng dao: "Nhất cha, nhì chị, ba chó, bốn chú", ý nói là về thứ hạng, các chú còn đứng sau chó. Bầy chó được các chị cưng hơn các chú, nên được sống trong khu biệt lập từ nhà bếp trở về sau, hễ mỗi lần gặp các chú là chúng sủa vô tội vạ, hết sức ồn ào và khó chịu. Các chú phản ảnh lên tới tai cha quản lý, ngài chỉ dụ ngay cho chú Đoàn trắng HT72 chọn ngày lễ trọng nào đó và THỊT tẩy trần. Thế là các đao phủ thủ như chú Tạo, chú Cao Thăng, chú Sử...được dịp trổ tài "Hạ cờ tây". Tội nghiệp cho các chị mếu máo suốt mấy ngày.

Cá nhân tôi chưa bao giờ nghe cha quản lý la mắng ai cả, ngài chỉ nhắc nhở nhỏ nhẹ y hệt cha Nguyễn Trọng Qúy (Thanh Quân). Thằng chú nổi tiếng hoang nghịch như tôi năng bị ngài bắt gặp phạm lỗi nhiều nhất như hút thuốc, trộm chuối, trộm đu đủ, tụ năm tụ bảy ồn ào trên sân thượng...vậy mà không nghe ngài lớn tiếng bao giờ. Tôi nhớ kỷ niệm vui vui khi ở lầu nhà mới, chỉ có một lớp chừng mười mấy chú mà ở trong phòng ngủ quá rộng, nên mỗi lần đi tháo nước, tôi làm biếng đi nhà vệ sinh phía sau xa quá, bèn leo lên cửa sổ tè ra hướng doanh trại bộ đội (Hội Việt Mỹ cũ), bị các chú mét, nên trong giờ kiểm điểm đời sống, ngài chỉ đe tôi coi chừng bị bộ đội bắn lũng dế mà thôi.

Có lần cha Anrê nhận bài sai lên khu kinh tế mới Bình Điền dâng lễ Giáng Sinh. Ngài sai tôi đi tiền trạm để lo chỗ dâng lễ và ở lại nhà tôi. Tới ngày Lễ, chú Đoàn Hiển chở cha Anrê lên đó và dâng lễ, tôi có dịp được ở bên cạnh ngài, dọn giường chiếu cho ngài nghỉ đêm.

Ngài dạy môn Luận lý học, khi tới phần tam đoạn luận, ngài chỉ tay về hướng chú Dũng cho ví dụ: Tôi lính quýnh nhưng cũng kịp trả bài: thưa cha, hút thuốc ở trong chủng viện là phạm luật, nhưng khi con thò đầu ra ngoài hàng rào chủng viện để hút, thì không phải phạm luật... Hoặc hái đu đủ để làm giống là tội nặng, nhưng đi tu thì còn để làm giống chi nữa, nên cứ việc hái thoải mái...

Ngài chỉ mỉm cười không thấy nói gì. Có lần ngài hỏi chúng tôi, các chú muốn làm linh mục để làm gì? Nhiều chú trả lời chung chung, tôi đứng dậy và nói: Thưa cha để phục vụ các linh hồn, ngài gật đầu và hài lòng.

Những lần Hội ngộ trường hay lớp, ngài đều có mặt tham dự, dạo sau này ngài mắc bệnh mãn tính, nên phải kiêng khem đủ thứ và mắt ngài yếu dần...làm chúng tôi hết sức thương cảm.

Dịp lớp HT71 tổ chức mừng thọ 60 vào 2018 và cả HT69 kỷ niệm 50 năm nhập trường vào 2019 vừa rồi, cha Anrê đều tham dự, ngài xuất hiện nhẹ nhàng và ngài lại từ giã cũng nhẹ nhàng như khi đến vì không muốn cho ai phải chú ý đến ngài.

Ngài nói với tôi: Ngày xưa, Dũng hoang, nghịch nhất trong chủng viện, bi chừ phải lập công chuộc tội hí. Ngài còn bảo thêm: Dũng viết bài được lắm, nhưng phải chú ý đến chính tả, một lời dạy chí phải, vì chính tả là linh hồn của chữ quốc ngữ.

Y hệt ngày xưa, vốn đã nói ít, thì ngày nay, ngài lại càng ít nói hơn xưa. Kể từ 2020, cha Anrê tập tểnh sử dụng Facebook theo lời khuyên của cha Ngô Phục cùng khóa PX57, để các ngài có dịp liên thông với nhau, cũng từ đó cha Anrê và tôi (cả một vài anh em khác) tương tác với nhau, cứ vài ngày, thậm chí vài tuần, cha con tôi hay trao đổi tin tức liên quan đến TGP Huế và 62 chú thời kỳ cuối của TCV. Tôi vẫn còn giữ những thông tin đó, ngài dặn tôi chớ bật mí cho ai hết về những thông tin nhạy cảm kẻo phải bị “treo chén”. Khi được tin Hồng y người Mỹ Robert được mật nghị chọn làm giáo hoàng, tôi chat với ngài: Con thấy Đức Tân GH và cha có nét hao hao giống nhau, ngài chỉ cười không nói…

Trước khi lâm chung vài ngày, tôi đã báo cho ngài về tình trạng sinh tử của cha Ngô Phục (cả 2 cha cùng vần, chỉ khác dấu) và cuộc biệt ly bất ngờ của anh Kim Sơn (23/6), ngài không trả lời, tôi biết ắt hẳn ngài có chuyện gì rồi, chứ bình thường chỉ sau vài phút, ngài hồi âm ngay. Mãi 3 ngày sau, ngài mới like bài Vĩnh biệt anh Kim Sơn của tôi. Như vậy, tôi vừa viết bài Vĩnh biệt anh Kim Sơn chưa kịp khô mực nay lại viết tiếp bài Vĩnh biệt cha giáo; điều mà tôi không hề muốn chút nào.

Trong tàng thư của ngài, dịp lễ giỗ Ngọc Đoàn HT72, tôi thông báo cho ngài, ngài trả lời ngay, nguyên văn:

“Cam on. Rat nho hai Đoàn. Cau nguyen nhieu. Mình cũng bat đầu xuống sức từ hơn 6 tháng. Bị u bướu quanh cổ 10 cục. Nó thay phiên đau. Nhưng cầm cự được. Tuy vậy hơn tháng nay bị trào ngược dạ dày, loét bao tử và ruột. Hễ ăn vô là ói ra. Uống thuốc thì nay hết ói nhưng ăn cháo lỏng và uống sữa là nó cứ trồii lên mắc vào cổ họng. Phải khạc ra cho hết. Nay yếu người chỉ nằm suốt, dậy là chóng mặt. Bị té mhẹ trong phòng 5-6 lần không can chi. Hôm qua nhắn Giải: 4 ngày ni có troệu chứng lạ, e sắp đột quị? Giải liền tức tốc qua Xức Dầu, giải tội, ban ơn toàn xá. Thật sốt sắng. Vài giờ sau thấy khoẻ hơn. Thế nhưng lúc khiya dậy đi tiểu loạng choạng mất ý thức trong đầu nên bổ xuống cái rầm. Loay hoay mãi mới đứng lên đc. Vẫn chóng mặt, tới được giường mừng quá, nằm xuống giường cảm thấy êm ái khoẻ quá! Mình có chuông báo qua phòng thằng cháu bên nhà nhưng chưa bấm vì không đến đổi chi. Vậy là còn sống. Tạ ơn Chúa và Mẹ. Kể D nghe nhưng xin D kín đáo. Mình kô muốn ai biết. Dặn o và trong nhà : Ko cho ai thăm kể cả các cha thầy chị chú và g dân cũng như con cháu. Trừ ra con cháu ở trong nhà lo chăm sóc đc r. Thậm chí giả như các đức cha đến thăm mình cũng ko tiếp. Tính mình kỳ cục vậy đó. D cầu ng cho mình nhưg cũng đừng thăm. Ko tiếp!”

Sau đó là lời cuối: “Mỉnh nằm liết giường hơn tháng. Dậy là té xuống. Chỉ uống sữa, sữa hhạt, cháo xay thành sữa, hôm kia bị sốt rét., bác sĩ dến cứu lần 2, rồi lần 3 hôm nay”.

Và vào lúc 11h50 ngày 29.6.2025 ngài được Chúa gọi về. Tôi hỏi chị Chúc (vợ anh Quý em ngài):

- Cha đi nhẹ nhàng không?

- Cha đi rất nhẹ nhàng, sáng đó có các cha tới thăm, cha tỏ dấu biết hết và nhớ hết, chị còn gửi cho tôi tấm hình của cha trước khi xe đến đưa thi hài cha về Nhà Chung.

Cha ơi, con biết trong bụng cha không muốn con viết điều chi về cha cả. Suốt 46 năm qua, con chỉ viết về các cha khác, nay xin cha cho con được viết một đôi dòng để tâm sự về một tâm tình dành cho những vị thầy mà chúng con hết lòng yêu mến vì đã từng mến yêu chúng con.

Tôi xin thuật lại lời ngài dặn dò: Sau này, khi anh em làm linh mục, hãy nhớ coi Thánh lễ mà anh em cử hành như là Thánh lễ cuối cùng của mình, để dâng lễ cho thật sốt sắng. Dù có nhiều người trong chúng tôi không phải là linh mục, nhưng cũng hiểu lời nói của ngài theo nghĩa khác như: Khi tham dự Thánh lễ, hãy xem như là Thánh lễ cuối cùng để tham dự cho toàn vẹn.

Cách đây 3 năm (tháng 7/2022) nhân lễ Kim khánh Linh mục của ngài và cha Giải, tôi mời ngài tham dự để học trò mừng, những 5 lần 7 lượt, ngài đều từ chối, mãi gần tới ngày lễ, ngài mới nhận lời (Ắt là có sự tác động của cha Thăng nữa).

Cha Anrê đúng là một linh mục ẩn sĩ. Sau suốt thời gian làm mục vụ, tới khi nghỉ hưu, ngài đều lặng lẽ kiểu sống lặng lẽ, tử lặng lẽ, không màng chi đến hình thức bên ngoài, nhất là tối kỵ các dịp chúc mừng… Cha ơi! Đáng ra con phải ra Huế thọ tang cha lần cuối, nhưng bỗng nhiên bị cảm lạnh, với lại dẫn đoàn HT71 đi Qui Nhơn hành hương năm Thánh vào ngày 2/7; lúc con đưa bài lên diễn đàn, cũng là lúc cha được tham dự hy tế cuối cùng. Hy tế này, cha không chỉ là chủ tế như suốt bao năm qua, mà cha còn là tế vật cuối cùng (như lời cha dạy chúng con năm xưa) dâng lên Thiên Chúa, tế vật làm đẹp lòng Chúa nhất để cứu chuộc các linh hồn. Con ví hy lễ này giống như lễ mở tay 53 năm trước để đi vào lòng Hội Thánh mà cộng đoàn dân Chúa đón nhận cha thi hành tân sứ vụ; còn “Lễ mở tay” này, cha sẽ kết thúc sứ vụ để vào Thánh điện vương quyền, uy lực và vinh quang muôn đời.

Cha Chiếm đại diện cho phía Nam vừa cho con hay, đã lên đường dự lễ tang cha giáo.

Cha ơi! Cha đã khéo chọn ngày cuối tháng Thánh Tâm để ra đi, Thánh Tâm Chúa chỉ biết yêu thương chứ không phô trương, Thánh Tâm Chúa từ bi chứ không hề khinh khi, Thánh Tâm Chúa đầy nhân lành chứ không hoa lá cành… Vĩnh biệt cha giáo!

Khi về trên ấy, có cha nghĩa phụ Bartolomeo ra trước cổng thiên đường, rước cha vào trình diện với Chúa và triều thần, đã có người dọn chỗ sẵn cho cha rồi. Xin hai cha năng nhớ đến chúng con.

Bái tạ cha Anrê!

Lũ học trò chúng con thương nhớ cha vô vàn.

Thủ Đức 2.7.2025
Học trò: Mic Nguyễn Hùng Dũng

P/s: Con vẫn gửi bài viết nhờ thiên sứ Gabriel chuyển cho cha, cả 3 bài viết của các em HT74 nữa.

Tác giả: Mic Nguyễn Hùng Dũng HT71

Nguồn tin: Gia đình Cựu Chủng sinh Huế

Chú ý: Được đăng lại bài viết, nhưng vui lòng ghi rõ nguồn "Gia đình Cựu Chủng sinh Huế" và link đến bài viết trên trang này.

Tags: anrê nguyễn văn phúc