Tây Nguyên váy áo và... ngực trần

Thứ năm - 14/02/2013 21:52

-

-
Bây giờ quen rồi, biết tại sao người Tây Nguyên cởi trần, tại sao họ toàn đi hàng một dù đấy là đường nhựa hay là những bãi cỏ mênh mông... mà cái cảm xúc vẫn không hết, cái bí ẩn vẫn tiếp tục làm mình không cưỡng được.
Tây Nguyên váy áo và... ngực trần
 
Và cái buổi chiều ấy với hình ảnh những người đàn bà Tây Nguyên hàng một trên quốc lộ như một khai mở ban đầu về Tây Nguyên cho tôi. Bây giờ quen rồi, biết tại sao người Tây Nguyên cởi trần, tại sao họ toàn đi hàng một dù đấy là đường nhựa hay là những bãi cỏ mênh mông... mà cái cảm xúc vẫn không hết, cái bí ẩn vẫn tiếp tục làm mình không cưỡng được.
 
Cuối năm 1981, trên chuyến xe đò Quy Nhơn - Plây Cu, khi nó tuôn khói mù mịt ì ạch vượt đèo An Khê để vào địa phận Gia Lai trong một chiều sương giăng mờ thì trước mắt tôi hiện lên một cảnh tượng vô cùng ngoạn mục: Một tốp phụ nữ ở trần mặc váy, trên vai đeo gùi, cắm cúi chân đất đi hàng một. Họ im lặng, rất im lặng, chắc thế, và nhẫn nại khi chiếc xe lù rù vượt qua vẫn không hề ngước mặt lên nhìn. Cái hình ảnh ấy ám ảnh tôi mãi. Lạ lẫm và háo hức, buồn và mong manh, như cái sợi chỉ giăng ngang chiều cao nguyên mang mang trong nỗi vừa xa lạ, bí ẩn, vừa lãng mạn gần gụi.
 
Là hồi ấy, cũng lần đầu tiên tôi lên Plây Cu trong một quyết định vừa ngông cuồng vừa đầy xúc cảm tuổi trẻ: Quyết định lên Gia Lai - Kon Tum nhận việc khi vừa tốt nghiệp đại học. Một cậu trai tơ vừa rời ghế giảng đường văn khoa, từ giã thành phố Huế để lên Gia Lai công tác dù đã có quyết định phân công công tác ở thành phố đồng bằng là một quyết định khá khủng khiếp với gia đình hồi ấy. Nhưng những gì tôi đọc, tôi biết về Tây Nguyên, những bí ẩn về nó cứ như những hấp lực mời gọi...
 
Bây giờ có những người xuôi mang cái tật lên Tây Nguyên là tìm sơn nữ ngực trần. Họ sẵn sàng bỏ tiền ra thuê người cởi trần để chụp ảnh ở suối rồi gán cho đấy là Tây Nguyên. Cũng như mới đây có mấy nghệ sĩ nhiếp ảnh đã xúi mấy đứa trẻ con đánh chiêng ngậm thêm cái tẩu thuốc để chụp ảnh, họ tưởng như thế mới là Tây Nguyên...
 

Dáng núi. Ảnh: Trần Phong
 
Sự du nhập của văn minh như một tất yếu, như một điều không thể khác, đã khiến đời sống của đồng bào Tây Nguyên thay đổi rất nhiều theo hướng đầy đủ hơn, tiện nghi hơn, sung sướng hơn. Song cũng chính vì thế mà nhiều tập tục tốt đẹp của đồng bào có cơ bị mất. Tất nhiên văn hóa phải phù hợp với thời đại. Thật khó đề nghị đồng bào mãi đóng khố cởi trần chân đất trong khi chúng ta đủ kiểu, đủ loại trang phục... Nhưng như thế, làm sao chúng ta nhớ, có thời, thiếu nữ Tây Nguyên đã... cởi trần, có thời họ đã kỳ công ngồi dệt những cái áo rất đẹp...
 
Không phải tất cả đàn bà con gái Tây Nguyên đều cởi trần như nhiều người lâu nay lầm tưởng, mà theo như chúng tôi biết, chỉ những cô gái chưa chồng mới cởi trần. Thử hình dung nhé, các cô gái Tây Nguyên da nâu chắc lẳn, chân dài quấn váy (hờ bành) mà mỗi bước đi là lóe ra ánh sáng từ gấu váy và chỗ tiếp giáp hai đầu váy, thường là ngang rốn - không phải tôi tưởng tượng hay thấy mà tả đâu, mà là sử thi Tây Nguyên tả đấy, trong Đăm San, trong Đăm Noi, trong Bia Brah..., nhân dân tả các cô gái như vậy. Chưa hết, phía trên là một thân hình của... thần vệ nữ: Vai tròn, ngực săn, hông thon, và cặp vú nhô lên như cặp ngà non, cong vút và chắc lẳn... Chiều cứ ngời ngời lên thế, và bình minh, những dáng con gái cởi trần giã gạo... Tây Nguyên yên bình và trữ tình quá thể!
 
Đến khi bắt chồng thì con gái Tây Nguyên hết cởi trần. Bởi đã có chồng thì cái ấy là của chồng, do chồng sở hữu, còn nữa, điều này mới nhân văn và đề cao cái đẹp, ấy là khi có chồng thì không còn tinh khiết trong trắng nữa, mà nó đã nhuốm mầu tục lụy, tức là không đẹp nữa, vậy thì ta mặc áo, lấy áo che lại...
 

Váy áo thiếu nữ Jrai, Ba Na Ảnh: Văn Công Hùng
 
Váy áo của phụ nữ Tây Nguyên là cả một công trình nghệ thuật, dù rất thủ công, hoàn toàn thủ công. Nhưng khi hoàn thành nó là tuyệt tác của kỹ thuật dệt, của phối mầu, của bố cục hoa văn... Mỗi dân tộc có họa tiết, hoa văn khác nhau, cách phối mầu khác nhau, vị trí khác nhau...
 
Váy của phụ nữ Tây Nguyên là những tấm vải dài sát gót, được quấn về một bên hông, có hoa văn ở cạp, gấu và phía sau tương ứng với phần mông. Ở cạp váy phụ nữ Tây Nguyên còn đeo thêm các vòng cườm, lục lạc bằng đồng để khi di chuyển tạo ra các âm thanh vui tai. Ngoài ra, còn các đồ trang sức bằng bạc, đồng, ngà voi, răng thú vật (loại quý hiếm và dữ như cọp, gấu, lợn rừng...) được đeo ở cổ, tai, tay và cổ chân...
 
Người phụ nữ Tây Nguyên trước khi lấy chồng thường bỏ ra cả năm để dệt một bộ váy áo mang về nhà chồng mặc trong những dịp lễ hội. Đấy là loại đặc biệt, hoa văn cực kỳ tinh xảo, mầu sắc rực rỡ, còn bình thường thì họ vẫn dệt vải hằng ngày, cùng các công việc thường xuyên khác như lấy nước, giã gạo, đi rẫy...
 
Áo của các tộc người Tây Nguyên khác nhau rất rõ về hoa văn và mầu sắc, tuy cũng là các mầu nguyên như chàm, đỏ, đen, và thường là có tay nhưng lại... không dùng để xỏ tay vào mà để cho nó trôi ngoài cánh tay trần, gọi là áo ló, có lẽ cũng là loại thời trang rất hiếm hiện nay...
 
Bây giờ theo nhịp văn minh, đang có sự ngược lại. Những người cởi trần lại là các bà già, những phụ nữ đông con, hoàn toàn chỉ vì yếu tố vật chất chứ không phải phong tục, và cũng thảng hoặc. Còn các cô gái, họ cũng không váy không áo ló kiểu dân tộc nữa, mà quần jean áo thun căng cứng, cũng trễ cạp... như ai. Thế mà lạ, các nhiếp ảnh gia rất thích khai thác đề tài này, dựng mấy bà già da nhăn nheo cởi trần, thậm chí cho một đứa bé mắt ngơ ngác tròn vo ngậm bầu vú teo tóp của một bà già nào đó, và gửi đi dự thi. Có lẽ nó lạ với các triển lãm ảnh nước ngoài nên họ... trao giải, thế là về nước khoe ầm ĩ.
 
Và vì những bức ảnh ấy, người xem cứ tưởng là phụ nữ Tây Nguyên đều ở trần theo phong tục...
 
(Theo Thời nay số Xuân Quý Tỵ)

Tác giả: Văn Công Hùng

Nguồn tin: www.tuanvietnam.net

Tổng số điểm của bài viết là: 5 trong 1 đánh giá

Xếp hạng: 5 - 1 phiếu bầu
Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Chuyên mục ủng hộ
CHUYÊN MỤC CHIA SẺ
Thương về Sài Gòn
Ủng hộ Nhà Hưu dưỡng Linh mục Giáo phận Huế
Ủng hộ Miền Trung bị bão lụt 2020
Bão lụt Miền Trung 10/2020
Tin vui giữa mùa đại dịch
Đại dịch Covid-19
Nhà thờ Hương Phú, Nam Đông
Nghĩa tình mùa Xuân Kỷ Hợi
Hỗ trợ mái ấm tình thương Lâm Bích
Ủng hộ Hội ngộ lần 3 Denver, Colorado
Lễ Tạ ơn ĐĐK Đức HY Thuận 2017
Ủng hộ Án phong Chân phước đợt 4 năm 2016
Danh sách ủng hộ Caritas TGP Huế
Ủng hộ Causa Card. Văn Thuận
  • Đang truy cập142
  • Máy chủ tìm kiếm2
  • Khách viếng thăm140
  • Hôm nay19,277
  • Tháng hiện tại557,316
  • Tổng lượt truy cập56,658,953
Hãy đăng nhập thành viên để trải nghiệm đầy đủ các tiện ích trên site
Mã bảo mật
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây