Đức Giáo hoàng Leo XIV nhìn vai trò của mình như việc xây dựng những nhịp cầu, tránh sự chia rẽ

Chủ nhật - 21/09/2025 21:13

Khi được hỏi về cách ngài nhìn nhận vai trò Giáo hoàng, Đức Leo nhấn mạnh đến “khía cạnh mục tử” trong sứ vụ mới của mình, đặc biệt là việc “vươn tới với mọi lứa tuổi.” Ngài nói: “Tôi trân trọng mọi người, bất kể họ là ai, họ mang đến điều gì, và tôi lắng nghe họ…

Ảnh: Vatican Media

Một cuốn tiểu sử mới về Đức Giáo hoàng Leo, “Leo XIV: Công dân của thế giới, Nhà truyền giáo của thế kỷ XXI”, chứa toàn văn cuộc phỏng vấn do Đức Thánh Cha ban cho nữ ký giả Elise Ann Allen, bao quát nhiều chủ đề, từ thảm kịch tại Gaza, chính sách của Giáo hội đối với Trung Quốc, vai trò của phụ nữ, sự đón nhận của Giáo hội đối với những người tự nhận là LGBTQ+, cuộc khủng hoảng lạm dụng tình dục trong hàng giáo sĩ, tình hình tài chính của Tòa Thánh, trí tuệ nhân tạo cho đến nạn tin giả.

Trong cuộc phỏng vấn đầy đủ đầu tiên kể từ khi được bầu, Đức Giáo hoàng Leo đã trả lời các câu hỏi trải rộng từ việc tìm kiếm hòa bình cho Ukraine và “tình hình khủng khiếp tại Gaza,” đến vai trò của phụ nữ trong Giáo hội và mối quan hệ của Giáo hội với cộng đồng LGBTQ+, đến cuộc khủng hoảng lạm dụng tình dục và việc cải tổ Giáo triều Rôma.

Cuộc phỏng vấn này được ban cho Elise Ann Allen trong khuôn khổ cuốn tiểu sử León XIV: ciudadano del mundo, misionero del siglo XXI (Leo XIV: Công dân của thế giới, Nhà truyền giáo của thế kỷ XXI), do Penguin Peru phát hành hôm thứ Năm. Allen là phóng viên kỳ cựu của CruxNow.com, một trang tin Công giáo độc lập, đã đăng toàn văn phỏng vấn dưới dạng loạt bài cùng ngày.

Vai trò của giáo hoàng

Khi được hỏi về cách ngài nhìn nhận vai trò Giáo hoàng, Đức Leo nhấn mạnh đến “khía cạnh mục tử” trong sứ vụ mới của mình, đặc biệt là việc “vươn tới với mọi lứa tuổi.” Ngài nói: “Tôi trân trọng mọi người, bất kể họ là ai, họ mang đến điều gì, và tôi lắng nghe họ… Vì thế, có một chiều kích của việc làm mục tử cho Giáo hội hoàn vũ mà tôi nghĩ là rất quan trọng, và tôi tin rằng đó cũng là điều mà nhiều người trân quý.”

Ngài cho biết mình không cảm thấy bị choáng ngợp trước những quyết định phải đưa ra trong những tháng và năm tới, đồng thời cũng thừa nhận rằng việc điều hành nội bộ Giáo hội là một phần lớn trong vai trò Giáo hoàng của ngài.

Điều mới mẻ, ngài nói, chính là vai trò của một nhà lãnh đạo thế giới. “Tôi đang học hỏi rất nhiều về cách Tòa Thánh đã có vai trò trong thế giới ngoại giao từ nhiều năm nay,” ngài nói. “Tôi luôn cố gắng theo dõi tin tức, nhưng vai trò Giáo hoàng chắc chắn là điều hoàn toàn mới đối với tôi.” Ở phương diện này, ngài cũng chia sẻ: “Tôi đang học hỏi rất nhiều và cảm thấy đầy thách đố, nhưng không hề bị choáng ngợp.”

Thảm kịch tại Gaza

Một trong những câu hỏi đầu tiên dành cho Đức Giáo hoàng liên quan đến tình hình tại Gaza. Dù đã có một số áp lực từ Hoa Kỳ đối với Israel, và bất chấp những “tuyên bố rất rõ ràng” gần đây từ Tổng thống Trump, Đức Giáo hoàng nói: “vẫn chưa có một phản hồi rõ ràng nào về việc tìm ra những phương thức hiệu quả để giảm bớt nỗi khổ đau của người dân, những con người vô tội ở Gaza, và đó rõ ràng là một mối quan tâm lớn.”

Đức Giáo hoàng nhấn mạnh đến nhu cầu của người dân Gaza, đặc biệt là trẻ em trong vùng đất bị bao vây này. Ngài nói: “Họ sẽ cần rất nhiều sự giúp đỡ, hỗ trợ y tế cũng như viện trợ nhân đạo để thực sự xoay chuyển tình hình, và hiện tại, mọi sự vẫn trông rất, rất nghiêm trọng. Thật quá khủng khiếp khi chứng kiến những hình ảnh chúng ta thấy trên truyền hình; hy vọng sẽ có điều gì đó thay đổi tình thế này.”

Đức Leo cũng bày tỏ lo ngại về nguy cơ con người dần trở nên vô cảm trước nỗi đau. Ngài nói: “Đó là một kiểu phản ứng tự nhiên của con người, vì chúng ta chỉ có thể chịu đựng một mức độ đau khổ nhất định.” Tuy nhiên, con người, đặc biệt là Kitô hữu, không được phép vô cảm và không được làm ngơ trước tình cảnh ấy. Thay vào đó, “bằng cách nào đó, chúng ta phải tiếp tục thúc đẩy, phải cố gắng tìm cách tạo nên sự thay đổi ở đây.”

Về thuật ngữ “diệt chủng”

Liên quan đến việc sử dụng từ “diệt chủng” để nói về thảm kịch ở Gaza, vốn “ngày càng được nhắc đến nhiều hơn,” Đức Giáo hoàng nhấn mạnh rằng: “về mặt chính thức, Tòa Thánh không tin rằng lúc này chúng ta có thể đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về điều đó.”

Ngài giải thích: “Có một định nghĩa rất kỹ thuật về thế nào là diệt chủng, nhưng ngày càng có nhiều người nêu vấn đề này, bao gồm cả hai tổ chức nhân quyền tại Israel đã đưa ra tuyên bố như vậy.”

Quan hệ với Trung Quốc

Trong lĩnh vực địa chính trị, khi được hỏi về “một tác nhân toàn cầu khác,” là Trung Quốc, Đức Giáo hoàng Leo cho biết: “trong ngắn hạn, tôi sẽ tiếp tục đường lối mà Tòa Thánh đã theo đuổi trong vài năm qua,” đồng thời nhấn mạnh rằng ngài “không hề” tự cho mình là “khôn ngoan hay nhiều kinh nghiệm hơn” các vị tiền nhiệm.

Ngài cho biết từ một thời gian qua, ngài đã “liên lạc và đối thoại thường xuyên” với nhiều người Trung Quốc có những quan điểm khác nhau, và đang cố gắng “có cái nhìn rõ ràng hơn về cách Giáo hội có thể tiếp tục sứ mạng của mình, vừa tôn trọng văn hóa và các vấn đề chính trị, vừa tôn trọng một nhóm đông đảo các tín hữu Công giáo Trung Quốc đã nhiều năm phải sống trong tình trạng nào đó của sự áp bức hay khó khăn trong việc thực hành đức tin cách tự do, mà không đứng về phe nào cả.”

Đồng thời, ngài cũng thừa nhận: “Đây là một tình huống hết sức khó khăn.”

"Leo XIV: Công dân của thế giới, Nhà truyền giáo của thế kỷ 21" của Elise Ann Allen, phát hành
thứ năm, ngày 18 tháng 9 năm 2025

Chính trị Hoa Kỳ

Khi được hỏi về ý nghĩa “trên bình diện địa chính trị” của việc trở thành vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ, Đức Leo trả lời: “Trước hết, tôi hy vọng điều đó rồi sẽ tạo nên sự khác biệt nơi hàng Giám mục Hoa Kỳ.”

Liên quan đến “một số điều đã được nói” về hàng Giám mục Mỹ và mối tương quan giữa Giáo hội với chính trị, Đức Giáo hoàng nói: “Việc tôi là người Mỹ có nghĩa là, khác với trường hợp của Đức Phanxicô, không ai có thể nói: ‘Ngài không hiểu nước Mỹ, ngài không thấy điều gì đang xảy ra.’”

Tuy nhiên, Đức Leo khẳng định rõ ràng: “Tôi không có ý định dính vào chính trị đảng phái.”

Về mối quan hệ với Tổng thống Donald Trump, ngài cho rằng: “Sẽ thích hợp hơn nhiều nếu hàng lãnh đạo Giáo hội tại Hoa Kỳ trực tiếp và nghiêm túc đối thoại với ông ấy.” Tuy nhiên, ngài nói thêm: “Nếu hoặc khi có những vấn đề cụ thể” cần phải trao đổi với Trump, “tôi sẽ không ngần ngại làm điều đó.”

Đức Leo dẫn chứng lá thư của Đức Phanxicô được công bố gần cuối triều đại giáo hoàng của ngài về việc đối xử với người di dân, và nói: “Tôi rất vui khi thấy các giám mục Mỹ đã đón nhận lá thư ấy, và một số người trong họ đã can đảm dấn thân theo tinh thần đó.” Ngài giải thích: “Tôi nghĩ cách tiếp cận đó, nhìn chung, là cách tiếp cận tốt hơn – tôi sẽ làm việc chủ yếu qua hàng giám mục.”

Ngài cũng thừa nhận rằng “Hoa Kỳ là một thế lực có ảnh hưởng ở tầm mức toàn cầu” và nói: “Chúng ta phải nhận thức điều đó, và đôi khi những quyết định được đưa ra dựa nhiều hơn trên yếu tố kinh tế thay vì phẩm giá con người hay sự nâng đỡ con người, nhưng [chúng ta cần] tiếp tục chất vấn và nêu lên những câu hỏi” để tìm ra “cách tốt nhất” mà Giáo hội có thể đáp lại.

Đức Giáo hoàng cũng lưu ý rằng chính Trump gần đây đã tuyên bố chưa có kế hoạch gặp ngài, nhưng nói thêm: “Anh trai ngài ấy là một người dễ mến” – ám chỉ đến ông Louis, anh trai cả của Đức Leo, người đã được tiếp đón tại Phòng Bầu dục vài ngày sau Mật nghị. Đức Leo xác nhận: “Một trong các anh em tôi đã gặp ông ấy và đã rất cởi mở chia sẻ quan điểm chính trị của mình.”

Sau đó trong cuộc phỏng vấn, ngài lại nhắc đến gia đình khi mô tả mối quan hệ với các anh em. Ngài cho biết ba anh em – Louis, John và ngài – “vẫn rất gắn bó, dù một người thì ở hẳn một đầu chính trị, còn chúng tôi ở những vị trí khác nhau.”

Cuộc khủng hoảng lạm dụng trong Giáo hội

Một phần lớn của cuộc trò chuyện được dành cho “cuộc khủng hoảng” lạm dụng tình dục bởi hàng giáo sĩ trong Giáo hội. Đức Giáo hoàng Leo thừa nhận đây là một “cuộc khủng hoảng thật sự,” và nói: “các nạn nhân phải được đối xử với sự tôn trọng sâu xa, đồng thời cần có sự thấu hiểu rằng những ai đã phải chịu đựng những vết thương rất sâu do lạm dụng, nhiều khi mang theo những vết thương ấy suốt cả đời.”

Đức Leo trích dẫn các thống kê cho thấy “hơn 90% những người đứng ra tố cáo” là “những nạn nhân thật sự.” Nói cách khác, họ không bịa đặt.

Tuy nhiên, ngài cũng nói: “cũng đã có những trường hợp được chứng minh là cáo buộc sai,” và một số linh mục đã bị “hủy hoại cuộc đời” vì điều đó. Ngài nhấn mạnh: “Một cáo buộc không thể tước đi nguyên tắc suy đoán vô tội,” đồng thời thêm: “Vì thế, các linh mục cũng phải được bảo vệ, hay nói rộng hơn, người bị cáo buộc phải được bảo vệ, các quyền của họ phải được tôn trọng.” Ngài thừa nhận rằng: “Ngay cả việc nói ra điều này đôi khi cũng gây thêm nỗi đau cho các nạn nhân.”

Dù vậy, ngài tiếp tục, trích lại “cái nhìn rất xác đáng” của Đức Phanxicô: “vấn đề lạm dụng tình dục không thể trở thành trọng tâm duy nhất của Giáo hội.” Sau khi lưu ý rằng “đa số tuyệt đối” những người dấn thân trong Giáo hội chưa bao giờ lạm dụng ai, ngài nói thêm: “Chúng ta không thể để toàn bộ Giáo hội chỉ tập trung vào vấn đề này, bởi như thế sẽ không phải là một phản ứng xác thực đối với điều mà thế giới đang chờ đợi nơi sứ mạng của Giáo hội.”

Đức Giáo hoàng Leo XIV đang trò chuyện với nhà báo Elise Ann Allen, phóng viên cao cấp tại CruxNow
và là tác giả của cuốn "Leo XIV: Công dân của thế giới, Nhà truyền giáo của thế kỷ 21" (CRUX)

Cách tiếp cận của Giáo hội đối với cộng đồng LGBTQ+

Đức Giáo hoàng cũng được hỏi về hai vấn đề “nhạy cảm” từng được nêu ra trong Thượng Hội đồng Giám mục về Tính Hiệp hành: vai trò của phụ nữ và cách Giáo hội tiếp cận cộng đồng LGBTQ+.

Liên quan đến vấn đề sau, Đức Leo giải thích rằng hiện tại ngài chưa có “một kế hoạch cụ thể nào,” nhưng nhấn mạnh rằng ngài không muốn “tiếp tục làm gia tăng sự chia rẽ hay thúc đẩy sự chia rẽ trong Giáo hội.”

Đức Leo cho biết ngài tiếp nối sứ điệp chào đón của Đức Phanxicô dành cho mọi người: “todos, todos, todos” (tất cả, tất cả, tất cả). Ngài nói: “Mọi người đều được mời gọi bước vào, nhưng tôi không mời ai chỉ vì họ có hay không có một căn tính nào đó. Tôi mời họ vì họ là con cái Thiên Chúa. Tất cả đều được chào đón, và chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu, tôn trọng lẫn nhau.”

Khi nhắc đến Tuyên ngôn Fiducia supplicans: Về ý nghĩa mục vụ của việc chúc lành, Đức Leo nhấn mạnh rằng văn kiện này “về cơ bản khẳng định rằng dĩ nhiên chúng ta có thể chúc lành cho mọi người, nhưng không tìm cách nghi thức hóa một dạng chúc lành nào đó, bởi vì đó không phải là điều Giáo hội dạy.”

Ngài thừa nhận có những người “muốn giáo huấn của Giáo hội thay đổi, muốn thái độ thay đổi.” Tuy nhiên, ngài nói: “Tôi thấy điều đó rất khó xảy ra, ít nhất là trong tương lai gần, rằng giáo huấn của Giáo hội về luân lý tính dục, hay về hôn nhân, sẽ thay đổi.”

Đức Leo lưu ý rằng ngài đã nhiều lần khẳng định về hôn nhân, “cũng như Đức Phanxicô đã từng nói khi còn là Giáo hoàng, rằng gia đình được xây dựng trên sự gắn kết trọn đời giữa một người nam và một người nữ, được chúc lành trong bí tích Hôn phối.”

Vai trò của phụ nữ trong Giáo hội

Đức Giáo hoàng Leo cũng không nghĩ rằng Huấn quyền sẽ thay đổi lập trường về việc truyền chức thánh cho phụ nữ. Riêng về khả năng phong chức phó tế cho phụ nữ, ngài nói:

“Hiện tại tôi không có ý định thay đổi giáo huấn của Giáo hội về vấn đề này.”

Tuy nhiên, Đức Leo nói thêm: “Tôi hy vọng tiếp tục bước theo dấu chân của Đức Phanxicô, kể cả trong việc bổ nhiệm phụ nữ vào những vị trí lãnh đạo ở các cấp khác nhau trong đời sống Giáo hội, để ghi nhận những ân ban của phụ nữ, có thể đóng góp cho đời sống Giáo hội theo nhiều cách thế.”

Tình hình tài chính của Tòa Thánh

Nói về tình hình tài chính, Đức Giáo hoàng Leo thừa nhận: “Tôi chưa biết chắc sẽ xử lý thế nào, nhưng tôi đang dần hình thành một số ý tưởng rõ ràng.”

Ngài nhắc đến một số vấn đề cụ thể, như lợi nhuận 60 triệu euro mà Cơ quan Quản trị Tài sản Tông Tòa (APSA) báo cáo trong năm 2024. Đồng thời, ngài bày tỏ lo ngại về quỹ hưu trí cho nhân viên Vatican (“cần được xem xét”) và ảnh hưởng của khủng hoảng Covid đối với các Viện bảo tàng Vatican, “một trong những nguồn thu quan trọng nhất của Tòa Thánh.”

Đức Leo cảnh báo: “Chúng ta phải tránh lặp lại những quyết định sai lầm của các năm gần đây,” đặc biệt là vụ mua bất động sản tại London, đã dẫn đến một vụ kiện gây “tiếng vang lớn.” Ngài than thở: “Đã có biết bao triệu euro bị mất vì chuyện đó!”

Ngài ghi nhận những “bước tiến quan trọng” đã được thực hiện dưới triều Đức Phanxicô để áp dụng cơ chế kiểm soát và cân bằng mới. Nhưng ngài nói thêm: “Tôi không cho rằng khủng hoảng đã qua. Chúng ta phải tiếp tục làm việc. Tuy nhiên, tôi không mất ngủ vì chuyện đó, và tôi nghĩ điều quan trọng là chúng ta phải chuyển tải một sứ điệp khác.”

Cải tổ Giáo triều Rôma

Nói về việc cải tổ Giáo triều, Đức Leo lưu ý: “Cũng như bất kỳ tổ chức nhân loại nào, có những điểm tích cực và những điểm cần cải thiện.” Ngài nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “tiếp tục phá bỏ hay thay đổi cách làm việc biệt lập của từng bộ.”

Ngài lo ngại về “tư duy cục bộ,” đôi khi dẫn đến thiếu đối thoại, thiếu truyền thông, và có lúc gây ra “những giới hạn và thiệt hại lớn cho việc quản trị Giáo hội.”

Thánh lễ Latinh

Trước câu hỏi về Thánh lễ Latinh truyền thống, Đức Giáo hoàng nhận xét:

“Đáng tiếc là một phần vấn đề ấy lại trở thành yếu tố của sự chia rẽ: người ta đã dùng phụng vụ làm cái cớ để thúc đẩy những quan điểm khác. Phụng vụ đã trở thành công cụ chính trị, và đó là điều rất đáng tiếc.”

Ngài cho biết chưa có cơ hội gặp trực tiếp một nhóm tín hữu ủng hộ nghi thức Tridentine, nhưng sắp tới “sẽ có dịp, và chắc chắn sẽ còn nhiều cơ hội để trao đổi.” Ngài nói thêm: “Tôi nghĩ đây cũng là một vấn đề cần được thảo luận trong tinh thần hiệp hành.”

Tin giả và Trí tuệ nhân tạo

Ngoài phạm vi Giáo hội, cuộc phỏng vấn cũng đề cập đến vấn đề “tin giả,” mà Đức Giáo hoàng gọi là “tàn phá,” và vấn đề trí tuệ nhân tạo.

Về AI, ngài bày tỏ lo lắng trước thực tế “những người cực kỳ giàu có đang đầu tư vào trí tuệ nhân tạo” nhưng lại “hoàn toàn phớt lờ giá trị của con người và của nhân loại.”

“Tôi nghĩ Giáo hội phải lên tiếng,” ngài nói. “Nếu Giáo hội không lên tiếng – hay nếu không ai lên tiếng – thì thế giới kỹ thuật số sẽ tự đi theo con đường riêng của nó, và chúng ta sẽ trở thành những con tốt thí, hay bị bỏ rơi bên lề.”

Được hỏi về vấn nạn deepfake, Đức Leo kể lại có người từng xin phép ngài tạo một “Đức Giáo hoàng nhân tạo” để bất kỳ ai cũng có thể có một buổi “yết kiến cá nhân.” Ngài đáp: “Tôi sẽ không bao giờ cho phép điều đó.” Rồi ngài nhấn mạnh: “Nếu có ai không nên bị đại diện bằng một nhân vật ảo, thì Đức Giáo hoàng chắc chắn phải đứng đầu danh sách.”

Bài của Salvatore Cernuzi; Nguồn: Vatican News

Silic

https://phailamgi.com/threads/duc-giao-hoang-leo-xiv-nhin-vai-tro-cua-minh-nhu-viec-xay-dung-nhung-nhip-cau-tranh-su-chia-re.5212/

Nguồn tin: phailamgi.com

Tags: interview, đức thánh cha leo xiv, pope leo xiv