Cái lưỡi... "đa nhân cách" và những phát ngôn

Thứ hai - 20/08/2012 00:29

-

-
Ngẫu nhiên trong tuần này, nổi lên nhiều câu chuyện văn chương. Có câu chuyện của trẻ em, có câu chuyện của người lớn. Nhưng nó gặp nhau ở chỗ, đều "tạc" nên cái tham, sân, si của con người.
Cái lưỡi... "đa nhân cách" và những phát ngôn
 
Ngẫu nhiên trong tuần này, nổi lên nhiều câu chuyện văn chương. Có câu chuyện của trẻ em, có câu chuyện của người lớn. Nhưng nó gặp nhau ở chỗ, đều "tạc" nên cái tham, sân, si của con người.
 
Điều lạ, nếu như trẻ em với con mắt nhìn đời quá già dặn, về sự "đi tắt" của cha anh chúng trên hành trình danh- lợi, thì người lớn lại phát ngôn và hành động nông nổi, bồng bột, rút cục cũng ..."thất bát" chỉ vì danh- lợi.
 
Đôi mắt trẻ và cái lưỡi...lắt léo
 
Đó là bài văn của em Hoàng Quỳnh Phương, nữ sinh lớp 11 tỉnh Hải Dương, bình về bài thơ "Đường tắt" của Đặng Chân Nhân, sinh năm 1993 (lúc làm bài thơ, Đặng Chân Nhân mới 15 tuổi). Bài văn của cô bé 16 tuổi bình về bài thơ của cậu bé 15 tuổi, với triết lý về cách "đi tắt" của ... người lớn, có lẽ ngang ngửa nhau về độ già dặn, sắc sảo của tư duy và quan sát xã hội.
 
Xưa nay, trẻ em làm thơ, viết văn là chuyện thường tình. Chúng  ta từng có 1 Trần Đăng Khoa được phong "Thần đồng" thơ. Còn mới đây, cậu bé 11 tuổi Nguyễn Bình ra mắt độc giả với 3 tập sách (đã in) trong tổng số 8 tập của bộ tiểu thuyết khoa học giả tưởng "Cuộc chiến với hành tinh Fantom" (Nhà xuất bản Trẻ và NXB Hồng Bàng), làm chấn động dư luận xã hội, tạo nên 1 "hiện tượng", cho thấy tài năng và trí tuệ trẻ em Việt cũng rất đáng nể.
 
Nhưng nếu những bài thơ, bài văn của Đặng Chân Nhân, của Hoàng Quỳnh Phương lại là cái nhìn bất bình của trẻ em về lối sống, về đạo lý hành xử của người lớn, của các bậc cha chú, thì thông điệp gửi cho người đọc báo hiệu điều gì về chính trẻ em, về nền tảng văn hóa xã hội đương thời?
Đó là sự thất vọng hay sự ...khinh khi?
 
Đường tắt và ...đường dài luôn là 2 mặt đối lập của cuộc sống, là sự chọn lựa của mỗi cộng đồng cho tới mỗi cá nhân. Đương nhiên, đường tắt là sự lựa chọn khôn ngoan. Nhưng, nó chỉ có ý nghĩa xác tín và thành công, khi nó tôn trọng, hoặc dựa trên quy luật phát triển thực tiễn, dựa trên những thang bậc giá trị đích thực chính trực được thừa nhận. Nếu không, chắc chắn trước sau nó sẽ bị trả giá.
 
Xã hội chúng ta từng phải thay đổi, phải đổi mới cả tư duy, nhận thức và hành động, để phát triển theo quy luật thực tiễn của nhân loại.
 
Thế nhưng, nếu như xã hội từng phải đổi mới cả tư duy, nhận thức và hành động, thì đường tắt vẫn luôn là sự lựa chọn ranh ma và láu cá của không ít kẻ trên con đường danh- lợi, bất kể các thang bậc giá trị, bất kể các giá trị nhân phẩm. Và hệ quả của đường tắt, là... làm "quan tắt".
 
Nhưng vì đường tắt luôn là con đường ngắn nhất nên tự lúc nào nó thành "con đường lớn". Kéo theo hệ lụy của nó là những vấn nạn, như những khối u ác tính làm suy yếu cơ thể xã hội: Vấn nạn tham nhũng, hối lộ, vấn nạn bằng cấp giả, vấn nạn mua quan bán tước, vấn nạn bệnh thành tích, dối trá...
 
Vì sao con đường tắt- mà trong con mắt của cậu bé 15 tuổi Đặng Chân Nhân dứt khoát là con đường nhỏ, con đường sai lại thành "con đường lớn" cho rất nhiều chú, bác, anh, chị..., chen chúc nhau đi? Bởi nó là con đường "ma", con đường "đi đêm" thuận mua vừa bán, con đường ông rút chân giò, bà thò chai rượu, mà tiếc thay ai cũng thích uống rượu, cũng thích nhậu...chân giò?

Khiến cậu bé Đặng Chân Nhân, phải lật xới lên con đường tắt, đau xót đặt câu hỏi: Những kẻ trộm đi con đường ấy để trở thành kẻ giàu/ Những kẻ lừa dối đi con đường ấy để trở nên thành công/ Chúng dễ dàng đạt được những thứ người khác đạt được một cách khó nhọc/ Chúng trở nên thành công với những ý nghĩ vô học/ Liệu chúng có thể tồn tại?
 
Khiến cô bé Hoàng Quỳnh Phương phải nhìn bằng con mắt của 1 "thẩm phán" trước tòa án lương tâm:
 
Rằng những người đi đường tắt thì thường ngồi lên chức vị cao. Ngồi ở chức vị cao thì đưa ra những quyết sách quan trọng. Nhưng vì không có năng lực nên quyết sách quan trọng hay bị sai lầm. Một quyết sách sai lầm thì hậu quả nặng nề của nó cả cộng đồng phải gánh chịu...Những cái giả cứ thế lên ngôi, các giá trị cũng bị làm giả một cách trắng trợn. Niềm tin cũng theo đấy đổ vỡ. Xã hội bị gặm rỗng từ bên trong.
 

Cậu bé 15 tuổi Đặng Chân Nhân
 
Đường tắt, rút cục tạo ra nhân- quả, đắng thay, nhân làm - xã hội, nhân dân gánh chịu!
 
Nhưng đường tắt cũng vô cùng đa dạng, nhiều khi lại nhân danh sự...tử tế!
 
Mới đây, dư luận ồn ào vì vụ việc ông Lương Quang Minh (nguyên Giám đốc Ngân hàng Phát triển VN- chi nhánh khu vực Cần Thơ, Hậu Giang) "biếu" đại úy công an Trương Hoài Phú, Phó đội trưởng Đội hướng dẫn điều tra án kinh tế Phòng Cảnh sát điều tra về trật tự kinh tế và chức vụ (PC46) Công an TP Cần Thơ, 100 triệu đồng.
 
Chuyện vỡ lở, do đại úy Trương Hoài Phú báo cáo lãnh đạo và bàn giao số tiền cho cơ quan điều tra.
 
Đáng chú ý, đại úy Phú đang trực tiếp điều tra vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty TNHH An Khang, đóng tại Khu công nghiệp Trà Nóc.

Liên quan đến vụ án vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của tổ chức tín dụng, trong đó, Ngân hàng Phát triển Việt Nam - Khu vực Cần Thơ - Hậu Giang có dấu hiệu sai
phạm dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
 
Vậy nhưng có ai, thần kinh bình thường, tin được không, phát ngôn ấn tượng của ông Lương Quang Minh: Thấy anh em vất vả điều tra... nhưng rủ Phú nhậu mà không được, nên biếu quà bằng tiền cá nhân để anh em tự đi nhậu chứ không nhờ giúp chuyện gì.
 
Không nhờ giúp chuyện gì! Hay đó mới là cách nhờ giúp thật cao tay? Một cách "đi tắt" theo kiểu im lặng là...tiền bạc? Bởi 100 triệu đồng không phải là 1 khoản tiền nhỏ. Có lòng tốt nào "vô tư" đến độ ấy? Chỉ biết cổ nhân có câu lưỡi không xương lắm đường lắt léo. Đố sai!
 
Nhưng tin chắc, số đông trong dư luận xã hội không hề tin vào lòng tốt "thương người" của ông Lương Quang Minh, dù ông chưa bị pháp luật xử lý nghiêm khắc và thích đáng.
 
Chợt nhớ tới câu hỏi nhức nhối của cậu bé 15 tuổi Đặng Chân Nhân: Liệu chúng có thể tồn tại? Hỏi cũng có thể là đã trả lời!
 
Đôi mắt già và cái lưỡi...nông nổi
 
Câu chuyện cái lưỡi... lắt léo còn chưa lắng xuống, mới đây, xã hội bỗng dậy sóng đàm tiếu bởi 1 câu chuyện văn chương mang đậm tính ...hoang đường.
 
Nhân vật trung tâm của câu chuyện này- GSTS Hoàng Quang Thuận (Viện trưởng Viện Công nghệ Viễn thông - Trung tâm KHTN và CNQG, hiện sống và làm việc tại TP.HCM), tác giả của 2 cuốn Hoa Lư thi tập, và Thi vân Yên Tử.
 
Khi ông "lên báo" cho rằng, đó không phải thơ ông. Mà là của chính các bậc "tiền nhân"- đã mượn bút của ông để viết nên. Trước đó, Thi vân Yên Tử đã được trao giải "kỷ lục châu Á", còn Hoa Lư thi tập đang được ông Hoàng Quang Thuận làm hồ sơ đệ trình UNESCO công nhận là...di sản ký ức nhân loại.
 
Phủ lên tập thơ Thi vân Yên Tử là những câu chuyện kỳ bí... nửa trần nửa tiên, nửa hư nửa thực. Những câu chuyện kiểu như Truyền kỳ mạn lục (của Nguyễn Dữ, thế kỷ XVI), lại như Liêu trai chí dị (của Bồ Tùng Linh, nhà văn Trung Quốc, cuối thế kỷ XVII) nhưng xảy ra giữa thế kỷ XXI, và được chính tác giả kể lại.
 
Đó là chuyện ông gặp và mua 1 con rắn hổ chúa có cái mào đỏ chót, do 1 thanh niên người dân tộc bắt được, tại gốc cây sứ cổ thụ 700 năm tuổi, sát cạnh mắt rồng của khu lăng mộ tổ vua Trần, được một nhà sư đặt tên Kim Xà. Khi được ông phóng sinh, Kim Xà còn ngóc cao đầu hơn 1 mét, gật gật đầu 3 lần bái biệt, rồi mới chịu trườn vào rừng thiêng Yên Tử.
 
Đó là chuyện ông và nhà thơ Dương Kỳ Anh về "cầu thơ" tại Tràng An- Bái Đính. Thuyền qua Đền Trình, bỗng gặp con chim phượng hoàng tuyệt đẹp cánh trắng, mỏ vàng bay lướt qua. Cũng là khi ấy, thân thể ông như đột nhiên bị chìm vào 1 không gian trầm mặc, trang nghiêm và huyền ảo của mấy nghìn năm trước.
 
Nhưng đặc biệt nhất, lạ lùng nhất là câu chuyện làm thơ như "nhập đồng" của ông.
 
Ông và nhà thơ Dương Kỳ Anh cùng ký tên thỏa thuận vào 141 trang giấy trắng để thi... làm thơ, sau khi làm lễ tại Đền Trần. Đêm khuya ấy, lúc 12 giờ  ông bỗng thấy như có luồng gió lạnh thổi qua, bèn lấy 1 tấm chăn choàng lên người và ngồi vào bàn viết.
 
Rồi ông mải mê viết như "nhập đồng", như có "tiền nhân" nhập hồn mách bảo. Giật mình choàng tỉnh đã 4 giờ sáng, ông không tin được vào mắt mình- 121 bài thơ được viết theo thể tứ tuyệt Đường luật. Trong khi nhà thơ Dương Kỳ Anh cả đêm chỉ làm được vỏn vẹn... 4 câu.
 
Đó là những chuyện ông kể, và các báo đã viết tỷ mỉ. Người viết bài này chỉ muốn nhấn mạnh cái hoàn cảnh, cái không gian tiên ảo đã ra đời của tập thơ.
 
Và không biết sức mạnh của Thi vân Yên Tử được thẩm định đến thế nào, nhưng mới đây, Tạp chí Nhà văn (Hội Nhà văn) đã tổ chức hẳn 1 hội thảo về thơ ông, "Hoàng Quang Thuận với non thiêng Yên Tử", với 21 tham luận ngợi ca, và những lời khen có cánh của rất nhiều nhà thơ, nhà phê bình trong giới.
 
Xin trích dẫn: "Thơ Hoàng Quang Thuận là nghệ thuật cao nhất của thơ ca".
 
"Đối với Hoàng Quang Thuận, không có ma quỷ nào đưa lối dẫn đường cả, mà chỉ có thần, phật phù hộ độ trì từ khi ông phát tâm nguyện làm đệ tử trung thành nơi cửa thiền, để rồi từ đấy những vần thơ thấm đẫm chất linh nghiệm báo ứng của tiền nhân hiện về".
 
"Những câu thơ hay đến lạnh người"...
 
"Thi vân Yên Tử  tập hợp những vần thơ vừa thanh tao, tĩnh lặng, vừa huyền diệu, xa vắng, mang nhiều hàm ý sâu xa, lại gần gũi với đời thường dễ dàng thấm sâu vào lòng người".
 
Vv.. và..v..v..
 
Nhưng khi cánh thơ phù vân Yên Tử bay lên, thì cũng có những cánh cung phê bình đắc địa... bay theo. Rút cục, những gì không phải "thơ thiền" đích thực, không phải là thi ca đích thực rớt xuống...bẽ bàng.
 
Đó là khi nhà phê bình- Cây búa Nguyễn Hòa thẳng thắn: Nếu thực sự "tiền nhân mượn bút" của Hoàng Quang Thuận để "viết thơ" thì xem ra thơ của "tiền nhân" đã sa sút đến mức thê thảm...

Với các bài thơ chưa đúng niêm luật, lại sáng tác từ cuối thế kỷ XX đến nay mà được gọi là "nghệ thuật Đường thi trác việt" thì đúng là... hết thuốc chữa!
 
... Xin chớ nghĩ hễ trong bài thơ có hình ảnh chùa chiền, non cao, bóng núi, cây đa, mây trời, trăng treo, tiếng hạc..., là bài thơ sẽ có "chất thiền". Xin hãy hiểu rành rẽ về Thiền và thơ Thiền rồi hãy viết, kẻo lại rơi vào cảnh ngộ "vẽ rắn thêm chân"!
 
Và ngày 14/8 trên Tuần Việt Nam, người đọc kinh ngạc và sững sờ khi đọc bài viết của Luật sư Nguyễn Minh Tâm, 1 người bạn của ông Hoàng Quang Thuận, đồng thời cũng là 1 Phật tử.

Bài viết phát hiện ra rằng, rất nhiều bài "thơ thiền" của ông Hoàng Quang Thuận chỉ là sự... sao chép lại những gì mà ông Trần Trương, Trưởng Ban Quản lý Yên Tử (1992- 2003) viết trong cuốn "Chùa Yên Tử, Lịch sử - Truyền thuyết di tích và Danh thắng".
 

Hai tập thơ của nhà thơ Hoàng Quang Thuận
 
Với những minh chứng, mà càng đọc càng thấy xấu hổ, vì sự sao chép nhân danh...tài thơ.

Điều bất ngờ, mới đây, ông Trần Trương lại lên tiếng nhỏ nhẹ "thanh minh thanh nga", rằng Hoàng Quang Thuận không hề sao chép tài liệu của ông. Đến lượt dư luận nghi vấn luôn cả...ông Trần Trương. Vì sao? Vì lòng tốt bạn bè? Vì ông cũng bị "nhập đồng"? Hay vì cái gì khác nữa?
 
Khi câu chuyện sao chép vỡ lở, khiến nhà thơ, "nhà khen thơ" nhìn nhau đâm ra... sượng sùng, người đọc có quyền đặt câu hỏi:
 
Vì sao, là người nghiên cứu khoa học, cái nghề đòi hỏi sự tỉnh táo, tĩnh trí, và tư duy logic thì cho dù, câu chuyện huyền bí xung quanh tập thơ Thi vân Yên Tử mà ông chứng kiến có là thật, nó cũng chỉ nên dừng ở mức "trà dư tửu hậu" chốn bạn bè.
 
Không thể là loại truyện Truyền kỳ mạn lục, hay Liêu trai chí dị thời mới đem ra công bố giữa văn minh của IT, chắc chắn sẽ chỉ chuốc lấy những đàm tiếu, hoài nghi. Hay chính vì ông thích...nổ?

Vì sao, Hoàng Quang Thuận "nhập đồng" làm thơ đã đành, lại còn kéo theo cả các nhà thơ chuyên nghiệp, nhà phê bình chuyên nghiệp và cả hội làm nghề chuyên nghiệp... "lên đồng" chẳng kém ông, ca tụng hết lời?
 
Đến nỗi, có người đã trích dẫn cả nhà tâm lý học Gustave Le Bon, để nghi vấn hiện tượng đám đông ca ngợi, tụng xưng một việc làm vô lí cũng được tâm thần học và tâm lí học giải thích bằng hiện tượng "tâm lí đám đông".
 
Bây giờ, thơ ông "rớt giá" thê thảm, thì chẳng ai lên tiếng bênh vực. Hay vô tình họ làm cái việc mà thiên hạ vẫn mỉm cười bảo: Khen cho nó chết!
 
Xấu chàng, hổ... Tạp chí  Nhà văn?
 
Chả trách, 1 người bạn thân của ông kể cho người viết bài này, rằng họ luôn phải "hạ nhiệt" Hoàng Quang Thuận. Vì ông thường tự khen mình, và hỏi bạn bè rằng: Công nhận tôi tài không?
 
Cái sự "háo danh" đến mức ảo tưởng, huyễn hoặc ghê gớm đã khiến bạn bè ông từng "diễu": Ông vừa ở kho... thuốc nổ ra? Và với tính cách thích nổ, thì câu chuyện xung quanh thơ Hoàng Quang Thuận là nhất quán. "Kho thuốc" Hoàng Quang Thuận nổ, ông sẽ phải là người chịu thiệt hại đầu tiên!
 
Những tai tiếng, những đàm tiếu xung quanh thơ Hoàng Quang Thuận, là cái "giá đắt" ông phải trả cho sự nông nổi, chỉ vì 2 chữ danh- lợi tai quái. Dù thực sự, ông cũng là người biết làm thơ, hay làm thơ, thích làm thơ. Và cũng có những bài thơ hay...
 
Có điều, ông si mê nàng Thơ. Nhưng nàng Thơ...chưa thực yêu ông. Ông muốn đạt tới "ngộ" (giác ngộ), nhưng có lẽ tục lụy còn quá nhiều, tham, sân, si còn quá lớn, nên ... mới ngộ nhận chăng?

Cũng cần làm sáng tỏ thêm 1 điều, Hoàng Quang Thuận cho biết ông không hề gửi bất cứ tập thơ nào đi dự giải Nobel văn chương, mà do những người dịch và giới thiệu tác phẩm làm điều đó. Ở đây, tập Thi vân Yên Tử do GS-TS Nguyễn Đình Tuyến dịch sang tiếng Anh và chính ông Tuyến gửi đi dự giải này.
 
Nhưng theo các chuyên gia, giải Nobel không có thủ tục nhận tác phẩm dự giải như... Hội Nhà văn. Đó là giải thưởng cho một đời văn. Vì thế, có khoảng 30% số người nhận giải sau khi đã chết. Còn lại gần như toàn là những người già 70 tuổi trở lên. Chả vậy, có người gọi giải Nobel là giải của người già và người đã...chết. Giả dụ đi, tác phẩm của ông là...ngoại lệ, thì Nobel có chấp nhận được 1 tác phẩm đang mang tiếng là ...sao chép không? Nếu sống dậy, liệu Nobel có nổi đóa vì cái tính háo danh của con người đã làm tên tuổi ông bị tổn thương, bị bẽ bàng không?
 
Chỉ ngạc nhiên. Những đôi mắt trẻ em viết thơ, làm văn đời này, sao nhìn già dặn, sâu sắc và chua chát? Còn những đôi mắt già của các nhà thơ chuyên nghiệp, các nhà thẩm thơ, khen thơ chuyên nghiệp, lại bồng bột và nông nổi, hời hợt đến thế?
 
Đáng mừng hay đáng buồn cho văn chương nước Việt đây?
----------------
Tham khảo:
http://news.go.vn/giao-duc/tin-811364/bai-van-sau-sac-cua-nam-sinh-15-tuoi-ve-duong-tat.htm
http://vnexpress.net/gl/phap-luat/2012/08/bieu-dai-uy-cong-an-100-trieu-dong-de-di-nhau/
http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2012-08-13-chang-nhe-tho-cua-tien-nhan-lai-sa-sut-den-vay-
http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2012-08-13-tho-nhap-dong-lieu-co-sao-chep-
http://truongduynhat.vn/hong-quang-thuan-du-n-nobel-tho/
http://lethieunhon.com/read.php/6106.htm

Bài văn sâu sắc của nữ sinh 16 tuổi về đường tắt
 
Suy nghĩ về bài thơ "Đường tắt" của Đặng Chân Nhân có lẽ sẽ khiến không ít ngườigiật mình trước những suy nghĩ quá đỗi sâu sắc của một cô bé 16 tuổi.
 
Đề bài: Suy nghĩ của anh (chị) từ bài thơ " Đường tắt" của Đặng Chân Nhân:
 
Luôn có một con đường ở trước bạn
Con đường dài mà bạn đang đi, hướng tới đích
Có một con đường ngắn hơn, cũng ở đó
Con đường nhỏ, ngắn và dễ đi hơn
Nó không dài, không tốn thời gian và không có một chướng ngại vật nào.
Nhưng
Con đường nhỏ ấy
Nó bỏ qua rất nhiều thứ
Nó không cho bạn một tí kinh nghiệm nào
Nó không làm cho bạn mạnh mẽ hơn
Nó không làm cho bạn tốt hơn
Và nó luôn là con đường sai.
Nhưng
Con người vẫn đi con đường nhỏ ấy
Những kẻ trộm đi con đường ấy để trở thành kẻ giàu
Những kẻ lừa dối đi con đường ấy để trở nên thành công
Chúng dễ dàng đạt được những thứ người khác đạt được một cách khó nhọc
Chúng trở nên thành công với nhưng ý nghĩ vô học
Liệu chúng có thể tồn tại?


Đặng Chân Nhân
(Sinh năm 1993)
 
Bài làm
 
Có một sự thật luôn tồn tại mà ai cũng biết: rằng nhiều kẻ bằng "ô dù", bằng nịnh nọt, bằng cách này hay cách khác mà trèo lên được chức vụ cao, làm ông to bà lớn, ung dung hưởng kết quả mà lẽ ra phải đánh đổi bằng rất nhiều cố gắng nỗ lực. Ai cũng biết và ai cũng bức xúc. Ai cũng bức xúc nhưng không ai dám nói to. Không ai dám nói to nhưng người ta thì thầm "ông ấy... bà nọ..." và ai cũng tặc lưỡi "biết rồi". Nói như Đặng Chân Nhân là ta đã quen nhìn nhiều người đi "Đường tắt"
 
"Luôn có một con đường ở trước bạn
Con đường dài mà bạn đang đi, hướng tới đích
Có một con đường ngắn hơn, cũng ở đó
Con đường nhỏ, ngắn và dễ đi hơn
Nó không dài, không tốn thời gian và không có một chướng ngại vật nào"

 
Mở đầu bài thơ "Đường tắt", Đặng Chân Nhân mở ra trước mắt ta hai con đường với hai viễn cảnh hoàn toàn trái ngược dù nó cũng dẫn tới một đích. Con đường dài là biểu tượng cho hành trình gian khó, phải trải qua bao gian nan thử thách mới có thể gặt hái được thành công. Còn con đường ngắn - đường tắt lại là ẩn dụ cho một hành trình ngắn hơn với những luồn lách, thậm chí gian trá để có thể được hưởng thành quả. Đặng Chân Nhân đã xây dựng một tương quan hoàn toàn đối lập: một bên dài - một bên ngắn; một bên đầy bão tố thử thách - một bên "không có chướng ngại vật nào" và "không tốn thời gian". Đánh vào tâm lí sợ khổ, sợ cực của con người, việc lựa chọn đường tắt quả là có một sức cám dỗ rất lớn.
 
Nhưng, cái gì cũng có giá của nó!
 
Lửa thử vàng, phải trải qua khó khăn con người mới có thể trở nên cứng cáp, phát huy hết năng lực bản thân, thậm chí bộc lộ những năng lực tiềm ẩn. Ta có thể sẽ vấp ngã rất đau nhưng giá trị là những bài học thu về. Đi trên con đường dài, vất vả song sẽ giúp ta ngày một trưởng thành hơn. Ta có quyền tự hào vì những gì tự mình gây dựng lấy. Niềm vui, niềm hạnh phúc khi đạt được thành quả cũng trở nên trọn vẹn.
 
Và như thế có nghĩa là, khi chọn đi con đường tắt, người ta đã bỏ qua tất cả những điều tuyệt vời đó
 
"Con đường nhỏ ấy
Nó bỏ qua rất nhiều thứ
Nó không cho bạn một tí kinh nghiệm nào
Nó không làm cho bạn mạnh mẽ hơn
Nó không làm cho bạn tốt hơn"

 
Tôi nghĩ, thứ mất đi có lẽ không chỉ có chừng ấy. Đường tắt dễ đi nhưng lệ phí để đi con đường ấy thực không nhỏ chút nào. Muốn đi đường tắt, người ta phải dùng không biết bao nhiêu là thủ đoạn, hoặc là khom gối mà xin, hoặc là cướp trắng trợn thứ đáng lẽ thuộc về người khác. Hay nói đúng hơn, họ phải bán rẻ nhân cách, bán rẻ những giá trị người của chính mình. Kẻ dám bán có hai loại: kẻ trộm và kẻ lừa dối. Bán đi rồi thì còn lại những gì
 
"Kẻ trộm đi con đường ấy để trở thành kẻ giàu
Kẻ lừa dối đi con đường ấy để trở nên thành công
Chúng dễ dàng đạt được những thứ người khác đạt được một cách khó nhọc
Chúng trở nên thành công với nhưng ý nghĩ vô học"

 
Đúng là đi đường tắt thì cái gì cũng dễ. Đi dễ, thành công dễ và mất cũng dễ. Mà đã mất là mất hết. Vì không có năng lực thực sự thì không khả năng giải quyết các yêu cầu công việc ở vị trí đó. Họ lúc nào cũng sống trong lo sợ sẽ có người hạ bệ mình, lúc nào cũng bất an, lúc nào cũng phải tìm cách lấp liếm sự kém cỏi. Nhưng, dù sớm hay muộn, họ chắc chắc cũng sẽ bị lật tẩy.
 
Câu hỏi cuối bài thơ vang lên đầy day dứt: "Liệu chúng có thể tồn tại?". Đây có thể cũng là một lời nhắc nhở, một lời cảnh báo. Đặng Chân Nhân khẳng định đường tắt "luôn là con đường sai". Nó chỉ đem đến thành công trước mắt mà không thể duy trì lâu dài, hơn nữa cái giá phải trả cho nó là quá lớn. Không chỉ với một người mà với cả cộng đồng, với cả kẻ đi dường tắt và người lựa chọn đường dài. Vì thành công bằng lối tắt là không công bằng với những người đã và đang nỗ lực bằng tất cả khả năng của mình. Nó sẽ khiến những người có năng lực thực sự mất niềm tin, hao mòn ý chí phấn đấu và nhiệt huyết cống hiến cho xã hội. Không dừng lại ở đấy. Hậu quả của nó còn khủng khiếp hơn rất nhiều.
 
Hãy là một phép nhẩm đơn giản. Rằng những người đi đường tắt thì thường ngồi lên chức vị cao. Ngồi ở chức vị cao thì đưa ra những quyết sách quan trọng. Nhưng vì không có năng lực nên quyết sách quan trọng hay bị sai lầm. Một quyết sách sai lầm thì hậu quả nặng nề của nó cả cộng đồng phải gánh chịu. Hơn nữa những kẻ đi đường tắt sẽ khiến cả xã hội mất cân bằng ghê gớm. Chính vì đi đường tắt, không có năng lực thực sự, nên những kẻ ấy luôn cố gắng tìm cách che đậy sự kém cỏi của mình. Nhu cầu ấy sẽ kéo theo một loạt tệ nạn khác trong xã hội: mua quan bán chức, mua bằng, thi hộ... Những cái giả cứ thế lên ngôi, các giá trị cũng bị làm giả một cách trắng trợn. Niềm tin cũng theo đấy đổ vỡ. Xã hội bị gặm rỗng từ bên trong.
 
Ta phải nhìn thằng vào sự thật: rằng ngày càng có nhiều người muốn đi đường tắt. Từ cậu học trò không học nhưng muốn thi đỗ nên giờ bài quay cóp cho đến ông bộ trưởng nào đấy với cái bằng trị giá nghìn đô. Nó không ở một cá nhân mà đang lây lan trong cộng đồng như một thứ bệnh dịch. Gần đây người ta xôn xao vì clip ghi hình giám thị đáp bài cho thí sinh, thí sinh ngang nhiên giở tài liệu chép trong kì thi tốt nghiệp THPT. Nó trắng trợn quá. Và sự trắng trợn ấy đã diễn ra từ rất lâu rồi. Vì sao? Vì ai cũng muốn đi đường tắt. Đường tắt đã nhân bản muôn hình vạn trạng trong cuộc sống.
 
Không phải tự dưng mà những kẻ đi đường tắt có thể tồn tại. Không có người dung túng mở đường thì liệu những kẻ đó có thể đi được? Và, chúng còn được tiếp sức bởi chính cộng đồng. Vì chúng ta thích những thứ hào nhoáng, quá coi trọng bằng cấp mà quên đi giá trị thực sự bên trong. Tâm lí ấy dường như đã ăn sâu vào con người chúng ta.
 
Hãy thay đổi.
 
Vì dẫu biết những kể đi đường tắt sớm muộn cũng bị lật tẩy, bị thay thế nhưng cho đến lúc ấy thì không biết đã kịp gây ra bao nhiêu hậu quả. Có thể khắc phục nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian mà không thể phục hồi nguyên trạng ban đầu. Cùng giống như xây nhà vậy hãy xây cẩn thận ngay từ đâu còn hơn xây rối và sau này phải hì hục sửa chữa,chắp vá.
 
Bài thơ "Đường tắt" của Đặng Chân Nhân có lẽ sẽ khiến không ít người giật mình trước những suy nghĩ quá đỗi sâu sắc của một cậu bé 15 tuổi. Bởi nó đã vạch ra, phân định rõ ràng cho ta thấy bản chất đúng - sai giữa hai con đường, hai sự lựa chọn, giữa sống giả và sống thật.
 
Và bạn, bạn sẽ chọn con đường nào?
 
Hoàng Quỳnh Phương
(Lớp 11 Văn, Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi - đường Ngô Quyền - thành phố Hải Dương - tỉnh Hải Dương)


Nguồn: http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/84087/bai-van-sau-sac-cua-nu-sinh-16-tuoi-ve-duong-tat.html

Tác giả: Kỳ Duyên

Nguồn tin: www.tuanvietnam.net

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Chuyên mục ủng hộ
CHUYÊN MỤC CHIA SẺ
Thương về Sài Gòn
Ủng hộ Nhà Hưu dưỡng Linh mục Giáo phận Huế
Ủng hộ Miền Trung bị bão lụt 2020
Bão lụt Miền Trung 10/2020
Tin vui giữa mùa đại dịch
Đại dịch Covid-19
Nhà thờ Hương Phú, Nam Đông
Nghĩa tình mùa Xuân Kỷ Hợi
Hỗ trợ mái ấm tình thương Lâm Bích
Ủng hộ Hội ngộ lần 3 Denver, Colorado
Lễ Tạ ơn ĐĐK Đức HY Thuận 2017
Ủng hộ Án phong Chân phước đợt 4 năm 2016
Danh sách ủng hộ Caritas TGP Huế
Ủng hộ Causa Card. Văn Thuận
  • Đang truy cập737
  • Máy chủ tìm kiếm3
  • Khách viếng thăm734
  • Hôm nay148,215
  • Tháng hiện tại1,060,479
  • Tổng lượt truy cập57,162,116
Hãy đăng nhập thành viên để trải nghiệm đầy đủ các tiện ích trên site
Mã bảo mật
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây