Giữa hân hoan và tranh cãi: Các tín đồ phản ứng thế nào với Giáo hoàng Lêô XIV

Thứ sáu - 09/05/2025 17:20

Vào một buổi tối tháng Năm năm 2025, Quảng trường Thánh Peter tại Vatican trở thành tâm điểm của thế giới Công giáo khi hàng chục ngàn tín đồ và khách hành hương tụ tập để chờ đợi khoảnh khắc lịch sử: công bố vị Giáo hoàng mới. Không khí tràn ngập sự mong chờ, xen lẫn hồi hộp và niềm vui.

Trước 6 giờ tối, ánh mắt của đám đông hướng về phía Nhà nguyện Sistine, nơi ống khói nổi tiếng nhất thế giới chuẩn bị gửi đi tín hiệu được cả thế giới mong đợi.

Nhưng khoảnh khắc đầu tiên thu hút sự chú ý không phải là khói trắng, mà là một sự xuất hiện bất ngờ: một con mòng biển đậu trên mái Nhà nguyện Sistine. Đám đông bật cười, vỗ tay và reo hò trước hình ảnh độc đáo này, như thể đó là một dấu hiệu từ thiên nhiên báo trước điều gì đó đặc biệt. Một số người đùa rằng con mòng biển này là "sứ giả của Chúa Thánh Thần". Tiếng cười và sự phấn khích lan tỏa, làm dịu đi sự căng thẳng của những giờ chờ đợi.

Rồi, vào đúng 6:07 tối, khoảnh khắc được chờ đợi đã đến. Khói trắng bốc lên từ ống khói, kéo dài trong nhiều phút, báo hiệu rằng Giáo hội Công giáo đã có một vị lãnh đạo mới. Quảng trường Thánh Peter bùng nổ trong tiếng reo hò, vỗ tay và những bài thánh ca vang vọng. Những lá cờ từ khắp nơi trên thế giới – từ Hoa Kỳ, Ý, Brazil, đến Philippines – phấp phới trong gió, như biểu tượng của sự đoàn kết toàn cầu của các tín đồ.

Habemus Papam: Sự ra mắt của Leo XIV

Một giờ sau, vào khoảng 7:07 tối, Hồng y Phó tế Dominique Mamberti xuất hiện trên loggia của Vương cung thánh đường Thánh Peter. Với giọng nói trầm ấm và trang trọng, ông thốt lên câu nói Latinh huyền thoại: "Habemus Papam" – "Chúng ta có Giáo hoàng". Khi ông công bố tên của Hồng y Robert Francis Prevost, một người Mỹ, và danh hiệu Giáo hoàng của ngài – Leo XIV, đám đông bùng nổ trong niềm vui. Tiếng hô "Viva il Papa!" (Giáo hoàng muôn năm!) vang lên không ngớt, xen lẫn những tiếng hô "Papa Leone! Papa Leone!" đầy phấn khích.

Khi Đức Giáo hoàng Leo XIV bước ra ban công, nụ cười ấm áp và ánh mắt rưng rưng của ngài khiến đám đông càng thêm xúc động. Ngài giơ tay chào, và những giọt nước mắt lăn dài trên má ngài như một biểu tượng của sự khiêm nhường và trách nhiệm nặng nề mà ngài vừa nhận lãnh. Trong bài phát biểu đầu tiên, ngài nói: "Chúc mọi người được bình an", một lời chào đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, như một lời hứa rằng ngài sẽ mang lại sự hòa hợp và đoàn kết cho Giáo hội.

Đám đông tại Quảng trường Thánh Peter, từ những người hành hương bình dị đến các tu sĩ và linh mục, đều bày tỏ niềm vui lớn lao trước sự kiện lịch sử này. Đặc biệt, các tín đồ đến từ Hoa Kỳ không giấu được sự tự hào khi lần đầu tiên một người Mỹ được bầu làm Giáo hoàng. Một nữ tu từ Chicago chia sẻ với katholisch.de: "Tôi không biết nhiều về ngài, nhưng tôi sẽ cầu nguyện cho ngài. Đó là bổn phận của chúng tôi, và tôi tin rằng Chúa đã chọn ngài vì một lý do đặc biệt." Một người hành hương khác, một bà mẹ ba con từ Texas, hào hứng nói: "Tôi đã nghe nhiều cái tên được dự đoán, từ Tagle đến Parolin, nhưng không ai nghĩ tới ngài. Đây chắc chắn là ý Chúa!"

Một Giáo Hoàng Mỹ: Lịch sử được viết nên

Sự bầu chọn của Hồng y Robert Francis Prevost, nay là Đức Giáo hoàng Leo XIV, đánh dấu một cột mốc lịch sử: lần đầu tiên một người Mỹ đứng đầu Giáo hội Công giáo toàn cầu. Ở tuổi 69, ngài mang đến một hồ sơ ấn tượng và kinh nghiệm phong phú. Dưới thời Giáo hoàng Francis, ngài đã đảm nhiệm vai trò lãnh đạo Bộ Giám mục Vatican, một vị trí quan trọng tương đương với "bộ phận nhân sự" của Giáo hội. Trong hai năm qua, ngài chịu trách nhiệm bổ nhiệm các giám mục trên toàn thế giới, một công việc đòi hỏi sự khéo léo, tầm nhìn và sự hiểu biết sâu sắc về các cộng đồng Công giáo đa dạng.

Trước khi đến Vatican, ngài từng là Giám mục của Chiclayo, Peru, nơi ngài đã đối mặt với những thách thức phức tạp trong một xã hội bị phân cực chính trị. Ngài cũng từng giữ vai trò phó chủ tịch thứ hai của Hội đồng Giám mục Peru, nơi ngài nổi tiếng với sự kiên nhẫn và khả năng hòa giải. Chính Đức Giáo hoàng Francis, người tiền nhiệm của ngài, đã nhìn thấy tiềm năng ở ngài và phong ngài làm Hồng y, đưa ngài vào hàng ngũ những người có khả năng kế vị.

Sự lựa chọn danh hiệu Leo XIV không phải ngẫu nhiên. Danh hiệu này gợi nhớ đến Đức Giáo hoàng Leo XIII, một nhân vật lỗi lạc trong lịch sử Giáo hội, người đã đặt nền móng cho giáo lý xã hội Công giáo với thông điệp Rerum Novarum vào năm 1891. Leo XIII cũng được biết đến như "giáo hoàng truyền thông" đầu tiên, khi ngài trở thành vị Giáo hoàng đầu tiên được ghi âm giọng nói và quay phim. Trong những hình ảnh hiếm hoi từ năm 1896, ngài xuất hiện trên xe ngựa trong Vườn Vatican, ban phước trước ống kính với vẻ hơi ngượng ngùng nhưng đầy ý thức về tầm quan trọng của công nghệ truyền thông.

Phản ứng từ đám đông: Niềm vui, hy vọng và tranh cãi

Tại Quảng trường Thánh Peter, phản ứng của đám đông là sự kết hợp của niềm hân hoan và kỳ vọng. Một linh mục người Ý đứng gần khán đài báo chí chia sẻ với katholisch.de: "Giáo hội cần một vị Giáo hoàng tự tin, và tôi tin rằng Leo XIV sẽ dẫn dắt chúng ta vào một kỷ nguyên mới. Ngài có kinh nghiệm, sự khôn ngoan và trái tim của một mục tử." Người bạn đồng hành của ông, một linh mục dòng Tên, bổ sung: "Tôi hy vọng ngài sẽ tiếp tục con đường của Đức Francis, đặc biệt là trong việc nhấn mạnh lòng thương xót và sự gần gũi với người nghèo. Dù sao thì ngài cũng là người được Francis chọn."

Tuy nhiên, không phải ai cũng hoàn toàn lạc quan. Một số tín đồ bày tỏ sự thận trọng, đặc biệt là những người chưa quen với ý tưởng về một Giáo hoàng Mỹ. Một giáo dân người Brazil nói: "Tôi tôn trọng sự lựa chọn của các Hồng y, nhưng tôi lo lắng liệu một người Mỹ có thực sự hiểu được những vấn đề của các nước đang phát triển hay không." Một ý kiến khác từ một tu sĩ người Pháp: "Giáo hội đang ở ngã ba đường. Tôi hy vọng ngài sẽ không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi các vấn đề chính trị ở Mỹ, vốn rất chia rẽ."

Dù vậy, phần lớn những người có mặt tại quảng trường đều bày tỏ sự lạc quan. Một nhóm sinh viên từ Đại học Công giáo ở Washington, D.C., đã hát thánh ca và giơ cao lá cờ Mỹ. Một trong số họ chia sẻ: "Chúng tôi tự hào, nhưng hơn hết, chúng tôi hy vọng ngài sẽ mang lại sự đoàn kết. Thế giới đang cần hòa bình, và ngài đã nói rất nhiều về hòa bình trong bài phát biểu của mình."

Bài phát biểu đầu tiên: Lời hứa về hòa bình

Trong bài phát biểu khai mạc, Đức Leo XIV đã khiến đám đông xúc động khi liên tục nhắc đến người tiền nhiệm, Đức Giáo hoàng Francis, người vừa qua đời. Mỗi lần ngài nhắc đến Francis, tiếng vỗ tay và reo hò lại vang lên, như thể đám đông muốn gửi lời tri ân đến vị Giáo hoàng đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng họ. Ngài nói: "Tôi hy vọng lời chào hòa bình này sẽ đến được với tất cả mọi người và mọi dân tộc." Lời phát biểu này không chỉ là một lời chúc, mà còn là một cam kết rằng ngài sẽ tiếp tục sứ mạng hòa bình của Francis.

Ngài cũng nhấn mạnh đến tính công đồng, một giá trị cốt lõi của Giáo hội Công giáo. "Chúng ta là một gia đình, bất kể chúng ta đến từ đâu," ngài nói, khiến nhiều người trong đám đông rơi nước mắt. Một ông lão người Ý, người đã cố gắng chụp ảnh Đức Giáo hoàng bằng chiếc điện thoại đã hỏng, chia sẻ: "Tôi không cần bức ảnh nữa. Lời nói của ngài đã đủ để tôi mang về nhà." Đứa cháu gái của ông, một cô bé khoảng 10 tuổi, hào hứng chụp ảnh bằng điện thoại của mình, nói: "Con muốn khoe với bạn bè rằng con đã thấy Giáo hoàng!"
Leo XIV: Người kế thừa di sản hay nhà cải cách?

Sự lựa chọn danh hiệu Leo XIV gợi lên nhiều kỳ vọng rằng ngài sẽ tiếp tục con đường cải cách của Đức Francis, đồng thời mang đến những đổi mới của riêng mình. Một số nhà quan sát lưu ý rằng việc ngài chọn tên Leo có thể là một tín hiệu về ý định kết hợp truyền thống với hiện đại. Đức Leo XIII, vị Giáo hoàng cuối cùng mang danh hiệu này, đã thành công trong việc đưa Giáo hội vào kỷ nguyên hiện đại bằng cách giải quyết các vấn đề xã hội như bất bình đẳng kinh tế và quyền của người lao động. Liệu Leo XIV có đi theo con đường tương tự?

Tu sĩ dòng Tên người Mỹ James Martin, một nhà bình luận nổi tiếng, đã chia sẻ với katholisch.de trước đó: "Tên của một Giáo hoàng có thể mang tính lập trình. Leo XIII là người tiên phong trong giáo lý xã hội và truyền thông. Nếu Leo XIV chọn danh hiệu này, có lẽ ngài muốn gửi một thông điệp rằng Giáo hội sẽ tiếp tục đối thoại với thế giới hiện đại." Martin cũng nhấn mạnh rằng ngài tin Leo XIV sẽ tiếp tục các chính sách của Francis, đặc biệt là trong việc thúc đẩy công lý xã hội và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng Leo XIV có thể đối mặt với những thách thức lớn hơn so với người tiền nhiệm. Giáo hội Công giáo hiện đang phải đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp, từ sự suy giảm số lượng tín đồ ở châu Âu và Bắc Mỹ, đến các vụ bê bối lạm dụng trong quá khứ, và sự phân cực trong nội bộ Giáo hội về các vấn đề như hôn nhân đồng giới và vai trò của phụ nữ. Một nhà báo Công giáo người Đức nhận xét: "Leo XIV sẽ cần sự khôn ngoan của Solomon và lòng can đảm của David để dẫn dắt Giáo hội qua thời kỳ này."

Một câu hỏi lớn được đặt ra là liệu Đức Leo XIV có trở thành một "giáo hoàng truyền thông" như người tiền nhiệm cùng tên của mình hay không. Trong thời đại của mạng xã hội và tin tức 24/7, khả năng giao tiếp của ngài sẽ đóng vai trò quan trọng. Trong bài phát biểu đầu tiên, ngài đã thể hiện sự chân thành và gần gũi, hai phẩm chất được đánh giá cao trong thời đại này. Tuy nhiên, ngài cũng sẽ cần học cách đối phó với sự giám sát khắt khe từ truyền thông và công chúng.

Một nhà báo Vatican kỳ cựu nhận xét: "Francis đã làm rất tốt trong việc sử dụng truyền thông để truyền tải thông điệp của mình, từ những bức ảnh selfie đến các bài đăng trên Twitter. Leo XIV có vẻ không thoải mái với công nghệ như Francis, nhưng ngài có một sự chân thành tự nhiên có thể chinh phục trái tim mọi người." Thực tế, ngay trong đêm công bố, các bài đăng trên mạng xã hội về Leo XIV đã lan truyền nhanh chóng, với hàng triệu lượt chia sẻ và bình luận.

Khi ánh đèn tại Quảng trường Thánh Peter dần tắt đi và đám đông bắt đầu giải tán, không khí vẫn tràn ngập niềm hy vọng. Đức Leo XIV, với xuất thân Mỹ và kinh nghiệm toàn cầu, được kỳ vọng sẽ mang lại một luồng gió mới cho Giáo hội. Dù con đường phía trước đầy thách thức, sự khởi đầu của triều đại ngài đã được đánh dấu bằng niềm vui, nước mắt và những lời cầu nguyện.

Một nữ tu người Philippines, khi rời quảng trường, nói: "Tôi không biết ngài sẽ làm gì, nhưng tôi tin rằng Chúa Thánh Thần đã chọn ngài. Và chúng tôi sẽ ở đây, cầu nguyện và đồng hành cùng ngài." Đó có lẽ là tâm trạng chung của hàng triệu tín đồ Công giáo trên toàn thế giới khi họ chào đón vị Giáo hoàng mới – một người Mỹ, một mục tử, và một biểu tượng của hy vọng trong thời đại bất định.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp

Tác giả: Lm. Anmai, CSsR

Tags: đức giáo hoàng, leo xiv