LỄ CẦU HỒN
CHO ĐỨC CỐ GIÁO HOÀNG GIOAN PHAOLÔ II
(Phủ Cam, 14-04-2005)
- Kính thưa Cộng đoàn Phụng vụ,
- Kính thưa Quý vị đại diện các Tôn giáo
bạn,
Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã vĩnh viễn ra đi,
để lại bao thương tiếc cho vô số người thiện chí trên thế giới, để lại
bao buồn đau, ngậm ngùi cho Đại gia đình Công giáo, cách riêng cho Giáo
Hội Việt Nam, cho Giáo Phận chúng ta hôm nay.
Đám tang của ngài tại Rôma càng cho thấy rõ điều
đó: nhiều nguyên thủ quốc gia trong đó có thủ tướng Phan Văn Khải đã gửi
điện chia buồn với Tòa Thánh Vatican, trên 200 phái đoàn các quốc gia và
các Tôn giáo bạn đã đến tận Rôma dự Tang lễ và nói lời vĩnh biệt với vị
Giáo Hoàng thánh thiện, lỗi lạc, luôn rao giảng và cổ võ tình thương và
hòa bình.
Trong Thánh lễ cầu hồn hôm nay, chúng ta tha thiết
nguyện xin cho vị Giáo Hoàng kính yêu của chúng ta được sớm về hưởng
thánh nhan Chúa muôn đời. Chúng ta cũng xin ngài cầu bầu cho chúng ta
trước tòa Chúa, để sứ điệp và giáo huấn của ngài tiếp tục dẫn dắt chúng
ta trên các nẻo đường yêu thương và phục vụ.
Cộng đoàn phụng vụ thân mến,
Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã ra đi về nhà Cha.
Thế giới tiếc thương một bậc vĩ nhân, một sứ giả của hòa bình, một vị
giáo chủ tài đức song toàn, đã góp phần làm thay đổi diện mạo của thế
giới. Chúng ta mất đi một vị chủ chăn nhân lành, một nhà lãnh đạo nhân
ái và một người Cha nhân hậu.
Cộng đoàn phụng vụ chúng ta hôm nay, nhờ hy lễ tạ
ơn tuyệt hảo của Đức Kitô, dâng lên Ba Ngôi cực thánh tâm tình tri ân
cảm mến thiết tha của toàn thể Giáo Hội vì hồng ân lớn lao mà Chúa đã
ban tặng cho Giáo Hội là Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II.
Sự ra đi của ngài về nhà Cha mô phỏng phần nào sự
ra đi của Chúa Kitô.
Cả cuộc đời của Chúa là một sự ra đi liên lỉ: đi từ
trời xuống thế, từ Nazaret rảo qua các nẻo đường xứ Palestina, từ máng
cỏ đến thập giá, rồi từ thập giá đến vinh quang thiên quốc. Nói cách
khác, Ngài đi từ Trời xuống Đất để giao hòa Đất với Trời. Ngài đã tiêu
hao sinh lực và chính mạng sống mình để cho trần gian được sống và sống
dồi dào. Trong vườn Cây Dầu, lúc mà bóng tử thần sắp chụp xuống trên
Ngài, lúc mà nỗi đau khôn tả làm vỡ các mạch máu khắp châu thân khiến mồ
hôi máu tươm ra, thì Ngài vẫn quả cảm đối mặt với tử thần. Ngài nói với
các môn đệ đang ngái ngủ và lo âu: “Hãy trỗi dậy! Nào chúng ta đi!”
(Mc. 14,42).
Anh chị em thân mến,
“Hãy trỗi dậy! Nào chúng ta đi!” cũng là
tựa đề của một tập sách mà Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã cho xuất
bản vào tháng 05.2004 để ghi lại những kinh nghiệm quý báu trong đời
Giám mục của ngài. Đời Giám mục của Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II là
một chuỗi trỗi dậy và ra đi. Ngài trỗi dậy trong chức vụ Giám mục
Cracovie và ra đi đến thành đô muôn thuở để làm Giáo Hoàng, Giám mục
Rôma. Từ đó ngài đã làm cho Giáo Hội và thế giới cũng trỗi dậy và ra đi
với ngài. 104 chuyến tông du mục vụ của ngài qua các lục địa đã ghi đậm
nét dấu ấn của người kế vị thánh Phêrô trên các quốc gia, dân tộc và vô
số người. Bây giờ ngài lại ra đi, lần này là ra đi vĩnh viễn không còn
trở lại: Ra đi về nhà Cha.
Chúng ta không thể nào nói hết về Đức cố Giáo Hoàng
Gioan Phaolô II trong những giây phút ngắn ngủi này, vì thế chúng ta chỉ
dừng lại nơi một vài điểm son trong đời sống và thừa tác vụ của ngài
thôi.
1. Ra đi gặp gỡ các tôn giáo và các nền văn
hóa
Thừa kế và phát huy gia sản do công đồng Vaticanô
II để lại, Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã đi những bước đột phá,
tiến về đối thoại liên tôn và hội nhập văn hóa. Xác tín về sự hiện diện
và hoạt động của Chúa Thánh Thần ngoài biên thùy Giáo Hội, ngài đ mạnh
dạn ra đi gặp gỡ các tôn giáo và các nền văn hóa, ý thức rằng Chúa Thánh
Thần và Ngôi Lời hằng hữu đã gieo những hạt giống và những yếu tố ân
sủng cũng như sự thật vào trong các nền văn hóa và các tôn giáo, vì vậy
ngài đã đẩy mạnh hoạt động đối thoại với các tôn giáo khác. Ngài là vị
Giáo Hoàng đầu tiên đến thăm Hội đường Do thái giáo, kính viếng Đền thờ
Hồi giáo, và khi hành hương năm thánh 2000 đến Thánh địa Giêrusalem,
ngài đã đến cầu nguyện ở Bức Tường Than Khóc là nơi thánh thiêng của Do
thái giáo. Trong nỗ lực đối thoại liên tôn, ngài đã có sáng kiến tổ chức
ngày cầu nguyện cho hòa bình thế giới và sự cảm thông giữa các dân tộc
và tôn giáo tại Assisi, quê hương thánh Phanxicô nghèo khó, là tác giả
bài Kinh Hòa Bình nổi tiếng trên khắp thế giới qua bao thế kỷ. Chính
ngài đã thân hành đến cầu nguyện với các nhà lãnh đạo các tôn giáo khác
vào những năm 1986, 1993, 2002.
Hình ảnh một vị Giáo Hoàng để cho người ta khoác
vào đầu và choàng trên vai chiếc nón và bộ áo thổ cẩm của dân bản địa
cũng đủ nói lên lòng kính trọng của ngài đối với các nền văn hóa khác
nhau, bởi đức tin mà không thấm vào văn hóa là một đức tin không hữu
hiệu.
Tiếp xúc với các nền văn hóa trên thế giới không
chỉ để bày tỏ lòng kính trọng đối với những “hạt giống Ngôi Lời” đang
tiềm ẩn trong đó, ngài còn đánh thức tiềm năng của những giá trị truyền
thống, và nhất là đem ánh sáng chan hòa của Tin Mừng chiếu soi những giá
trị ấy. Những cụm từ văn minh tình thương và văn hóa sự sống luôn ở trên
môi miệng của ngài mỗi khi tiếp cận và giao lưu với các nền văn hóa trên
thế giới.
2. Ra đi tiếp cận với giới trẻ
Giới trẻ là mối quan tâm đặc biệt của Đức cố Giáo
Hoàng Gioan Phaolô II. Điều này không ai có thể chối cãi. Mặc dù tuổi
cao sức yếu và bị xâu xé bởi trăm ngàn công việc khác nhau ở giáo triều
Rôma, ngài vẫn dành thì giờ quý báu cho giới trẻ. Mỗi lần gặp gỡ giới
trẻ là mỗi lần bầu khí trở nên sôi động, hào hứng, hấp dẫn. Một sức mạnh
siêu nhiên phát xuất từ trong tâm hồn của ngài đã cho ngài sức thu hút
lạ thường. Vào năm 1985, năm Liên Hiệp Quốc tuyên bố là năm giới trẻ,
trước hàng vạn giới trẻ họp mặt tại Rôma, ngài đã tuyên bố thành lập
ngày giới trẻ thế giới, được tổ chức 2 năm 1 lần tại một thành phố nào
đó để cùng nhau gặp gỡ, cầu nguyện, hội thảo và chia sẻ kinh nghiệm.
Trong những dịp này, Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II thường thân hành
đến chủ tọa và giao lưu với các bạn trẻ.
Ngài rất yêu mến giới trẻ. Trong một nền văn minh
hưởng thụ và một nền văn hóa chết chóc của thế giới hiện tại, giới trẻ
thường là đối tượng của những sức mạnh hủy diệt. Tâm tình của Chúa Giêsu
trước cái chết của người con trai bà góa thành Naïn là một tâm tình xót
thương và đồng cảm với người mẹ mất con. Tâm tình này được diễn tả bằng
hành động cụ thể: Ngài sờ vào quan tài và truyền lệnh: “Này người
thanh niên, hãy trỗi dậy!” (Lc 7,14). Ước muốn của Chúa Giêsu trên
giới trẻ là thấy họ trỗi dậy. Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II là hiện
thân của Chúa Giêsu trên trần gian. Ngài cũng nhìn giới trẻ với đôi mắt
và ước muốn của Chúa Giêsu, vì thế lúc nào gặp giới trẻ, ngài cũng mời
gọi họ trỗi dậy, hãy hướng lòng về những giá trị tinh thần cao cả, hãy
vun đắp nền văn minh sự sống và tình thương. Ngài yêu thương và tín
nhiệm giới trẻ. Năm 1979, ngài nói với các bạn trẻ ở
Galway
rằng: “Các con, bạn trẻ thân yêu! Cha đặt niềm tin tưởng nơi các
con, Cha tin tưởng nơi các con với tất cả tâm hồn yêu mến và với tất cả
niềm xác tín mạnh mẽ của Cha. Các con là tương lai cho quê hương đất
nước và xã hội, nơi các con sinh ra, lớn lên và sinh sống. Cha nhìn thấy
tương lai Giáo Hội nơi các con. Thiên Chúa sắp xếp chương trình của Ngài
cho Giáo Hội và Ngài cần đến các con để thực hiện chương trình của Ngài”.
Lòng yêu mến và tín nhiệm ấy đã dấy lên nơi thế hệ
trẻ Gioan Phaolô II một sức sống mãnh liệt. Họ cũng đã yêu mến Đức Thánh
Cha hết tình. Những biểu ngữ và những lời tung hô dành cho ngài: “Gioan
Phaolô II, chúng con yêu mến ngài” đã chứng tỏ điều đó.
3. Ra đi rao giảng Tin Mừng
Chỉ hơn 3 tháng sau khi kế vị Thánh Phêrô (1978),
ngày 25.01.1979, Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã thực hiện chuyến
tông du đầu tiên đến Mexico và Cộng Hòa Dominica tại Châu Mỹ La-tinh.
Suốt triều Giáo Hoàng dài hơn 26 năm, ngài đã thực hiện 104 chuyến tông
du đến các dân tộc trên mặt đất. Hành trình tông du nếu tính bằng cây số
thì dài gấp 3 lần lộ trình từ trái đất đến mặt trăng. Đức cố Giáo Hoàng
Gioan Phaolô II là người lữ hành đức tin không biết mỏi mệt, vì xác tín
rằng Tin Mừng của Chúa cần phải được loan báo cho mọi loài thụ tạo. Lời
thánh Phaolô luôn vang vọng bên tai ngài và thôi thúc ngài miệt mài tiến
bước trên mọi nẻo đường nhân thế: “Khốn thân tôi, nếu tôi không rao
giảng Tin Mừng” (1 Cr 9,16). Tin Mừng ngài rao giảng là Tin Mừng
Đức Kitô chịu đóng đinh (x. 1 Cr 1,23), nên ngài cũng đã gặp nhiều đau
khổ chống đối.
Loan báo Tin Mừng còn được Đức cố Giáo Hoàng Gioan
Phaolô II thể hiện bằng nhiều phương cách khác nữa. Ngài là vị Giáo
Hoàng đã để lại cho Giáo Hội một gia sản phong phú với 14 Thông điệp, 15
Tông huấn, 44 Tông thư và 11 Tông hiến. Thông điệp cuối cùng của ngài là
“Giáo Hội sống nhờ Thánh Thể” để chuẩn bị cho năm Thánh Thể mà chúng ta
đang sống. Việc loan báo Tin Mừng của ngài rất đa dạng. Ngoài ra, còn có
những buổi triều yết chung tại quảng trường thánh Phêrô và đại thính
đường Phaolô VI, thu hút 17,6 triệu khách hành hương đến từ khắp nơi
trên thế giới. Riêng năm thánh 2000 cũng đã có trên 8 triệu người về
Rôma triều yết Đức Thánh Cha.
4. Vị Giáo Hoàng của Đức Mẹ
Tất cả những thành quả phi thường trên, vượt quá
sức tự nhiên của con người, cho dù đó là một con người tài ba lỗi lạc,
cần có một sức mạnh siêu nhiên mới thực hiện được. Thật vậy, Đức cố Giáo
Hoàng Gioan Phaolô II đã múc lấy sức mạnh siêu nhiên nơi Bí tích Thánh
Thể và nhờ lòng yêu mến Mẹ Maria. Ngài thường chìm đắm trong cầu nguyện
lâu giờ trước Mình Thánh Chúa. Ngài phó thác mọi sự trong tay Đức Maria.
Khẩu hiệu Giám mục của ngài là: “Totus tuus” (toàn thân con thuộc về
Mẹ), huy hiệu Giáo Hoàng của ngài là chữ M (Maria) bên cạnh cây
thánh giá. Như thế là quá rõ. Ngài phó thác thừa tác vụ Giám mục và Giáo
Hoàng của ngài trong tay Mẹ Maria, Người mà ngài hết lòng yêu mến từ
thuở nhỏ. Vì thế, trong bất cứ Văn kiện Tòa thánh nào, ngài cũng kết
thúc bằng việc hướng lòng về Mẹ và gửi gắm cho Mẹ những người và những
việc mà ngài nhắm đến. Với tâm tình phó thác ấy, ngài đã khởi đầu thừa
tác vụ Phêrô bằng lời kêu gọi thế giới: “Đừng sợ! Hãy mở rộng cửa cho
Chúa Kitô”.
Anh chị em thân mến,
Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã ra đi về nhà
Cha, nhưng ngài vẫn sống giữa chúng ta trong Giáo Hội qua những giáo
huấn và những công trình ngài đã làm cho Giáo Hội. Chúng ta hãy hiệp ý,
chung lòng tạ ơn Chúa về tất cả gia sản mà Đức cố Giáo Hoàng Gioan
Phaolô II đã để lại cho Giáo Hội. Chúng ta cũng cầu nguyện xin Chúa đón
nhận người tôi trung cao cả này vào Bàn Tiệc Thiên Quốc. Chúng ta cũng
xin Chúa cho Giáo Hội luôn trỗi dậy và tiến bước theo đường lối của Đức
cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã vạch ra cho thiên niên kỷ mới. Amen.
| 
