Khi Đức tin gặp Khoa học (bài 4): Những nhà khoa học có niềm tin tôn giáo
- Thứ sáu - 05/12/2025 19:22
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Để tiếp theo loạt bài trước, tôi xin giới thiệu vài khuôn mặt khoa học gia vẫn giữ niềm tin tôn giáo — như một lời chứng rằng: niềm tin vào Thiên Chúa không hề đối nghịch với tinh thần khoa học, mà có thể cùng nhau soi sáng cho chân lý.
Kỳ 1: Georges Lemaître và Lý thuyết Vũ trụ giãn nở
Năm 1927, Georges Lemaître — một linh mục và nhà vật lý người Bỉ — đã đề xuất một ý tưởng làm rung chuyển giới khoa học: vũ trụ không tĩnh tại, mà đang giãn nở.
Ông rút ra kết luận ấy từ chính các phương trình của Einstein, nhưng đi xa hơn khi nhận ra rằng những phương trình đó hàm chứa một khởi đầu.
Khi Lemaître trình bày giả thuyết này với Einstein tại Brussels, Einstein lắc đầu: “Lý thuyết của anh thật tuyệt, nhưng vũ trụ như vậy thật khó chấp nhận.”
Lemaître chỉ mỉm cười — và tiếp tục đi con đường mình tin là đúng.
Bốn năm sau, ông công bố mô hình “Nguyên tử nguyên thủy” (primeval atom), cho rằng vũ trụ bắt đầu từ một điểm cực nhỏ nơi toàn bộ vật chất và năng lượng tập trung, rồi bùng nổ và giãn nở.
Nhà thiên văn Fred Hoyle, người phản đối mô hình này, đã gọi mỉa mai đó là “Big Bang”. Nhưng trớ trêu thay, chính cái tên ấy lại được giữ lại — và trở thành ký hiệu cho khởi nguyên của vũ trụ.
Linh mục Georges Lemaître, cha đẻ của thuyết BigBang
1. Einstein và bài học của lòng khiêm nhường
Khi Edwin Hubble công bố các quan sát thiên văn chứng minh các thiên hà đang rời xa nhau, Einstein buộc phải xem xét lại niềm tin của chính mình.
Ông từng thêm vào phương trình một “hằng số vũ trụ học” để giữ cho vũ trụ đứng yên, vì ông không tin rằng vũ trụ có khởi đầu. Về sau, ông gọi đó là “sai lầm lớn nhất đời tôi.”
Sau khi tận mắt xem các dữ liệu quang phổ tại Đài quan sát Mount Wilson, Einstein công khai ca ngợi Lemaître: “Đây là sự giải thích đẹp đẽ và thỏa đáng nhất về nguồn gốc vũ trụ mà tôi từng nghe.”
Một thiên tài cúi đầu trước sự thật — và đó chính là chiến thắng của lòng khiêm nhường.
2. Đức tin và khoa học – hai con đường song hành
Trước khi trở thành linh mục, Lemaître từng là sĩ quan pháo binh trong Thế chiến I, chứng kiến tận mắt sự tàn phá của con người.
Sau chiến tranh, ông chọn hai hành trình: tìm hiểu vũ trụ và phục vụ Thiên Chúa — hai con đường khác nhau, nhưng cùng hướng về chân lý.
Ông từng nói: “Khi tôi nghiên cứu khoa học, tôi muốn biết vũ trụ hoạt động thế nào. Khi tôi cầu nguyện, tôi muốn biết vì sao vũ trụ tồn tại.”
Với Lemaître, đức tin không thay thế cho lý trí, và lý trí không loại trừ đức tin.
Cả hai chỉ là hai ánh sáng soi rọi cùng một thực tại.
3. Di sản của một tâm hồn kiên định
Georges Lemaître qua đời năm 1966, chỉ vài năm sau khi bức xạ nền vi sóng vũ trụ được phát hiện — bằng chứng cuối cùng xác nhận mô hình của ông.
Ông sống đủ lâu để thấy vũ trụ giãn nở được chứng minh, nhưng chưa bao giờ tự nhận mình chiến thắng.
Bởi với ông, chiến thắng thật sự không phải là chứng minh người khác sai, mà là trung thành với sự thật — cho dù sự thật ấy khiến ta phải từ bỏ điều mình từng tin tưởng sâu sắc.
Và trong hành trình ấy, Georges Lemaître đã cho chúng ta thấy:
Trí tuệ vĩ đại nhất là trí tuệ biết cúi đầu trước Chân Lý.
Trần Quốc Anh