“Bảo vệ tiếng nói và khuôn mặt con người”, chủ đề Ngày Truyền thông Xã hội 2026
- Thứ tư - 01/10/2025 20:01
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Bộ Truyền thông cho rằng: “Là người Công giáo, chúng ta có thể và phải đóng góp để tất cả mọi người – đặc biệt là những người trẻ – có được khả năng tư duy phê bình và phát triển trong sự tự do tâm trí”.
Đức Lêô XIV đã chọn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ “những khả năng chỉ duy của con người như sự đồng cảm, đạo đức và trách nhiệm luân lý”. Đối mặt với tiềm năng to lớn được tạo ra bởi cuộc cách mạng kỹ thuật số do trí tuệ nhân tạo gây ra, “thách thức là đảm bảo rằng nhân loại vẫn nắm quyền kiểm soát”, Bộ Truyền thông cho biết trong một thông cáo báo chí.
Máy móc “phải là công cụ phục vụ mối liên kết và cuộc sống của con người, chứ không phải là thế lực làm xói mòn tiếng nói của con người”. Một cách nào đó, đây là bản tóm tắt chủ đề được Đức Thánh Cha chọn cho Ngày Truyền thông Thế giới lần thứ 60 năm 2026. Trong bối cảnh hiện tại, thông cáo báo chí của Bộ Truyền thông cho biết, “công nghệ ảnh hưởng đến các tương tác hơn bao giờ hết – từ các thuật toán chọn nội dung trong chuỗi tin tức thời sự đến trí tuệ nhân tạo viết văn bản và toàn bộ cuộc hội thoại”.
Những lệch lạc của AI (trí tuệ nhân tạo)
Thông cáo của Bộ nói tiếp : AI có thể tạo ra “nội dung hấp dẫn nhưng gây hiểu lầm, thao túng và có hại, nó có thể tái tạo những thành kiến và bản sao có trong dữ liệu đào tạo, và nó có thể khuếch đại thông tin sai lệch bằng cách mô phỏng tiếng nói và khuôn mặt của con người”. Ngoài ra, AI có thể “xâm phạm quyền riêng tư và thân mật của con người mà không có sự đồng ý của họ”. Tài liệu viết: việc phụ thuộc quá nhiều vào “công cụ này làm suy yếu khả năng tư duy phê bình và sáng tạo, trong khi việc kiểm soát độc quyền các hệ thống này làm tăng mối lo ngại về việc tập trung quyền lực và bất bình đẳng”.
Bộ Truyền thông cảnh báo, ngay cả khi nhân loại hiện nay có những khả năng không thể tưởng tượng được cách đây vài năm, thì những công cụ hiệu quả và sâu rộng này “không thể thay thế những khả năng chỉ duy của con người như sự đồng cảm, đạo đức và trách nhiệm luân lý”.
AI, một vấn đề đạo đức lớn đối với Tòa Thánh
Trong thông điệp gửi tới những người tham gia Hội nghị thượng đỉnh AI for Good 2025 và được công bố vào ngày 10/7, Đức Thánh Cha kêu gọi sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách có đạo đức và cũng cảnh báo chống lại việc thiếu kiểm soát đối với công nghệ đang phát triển rất nhanh này. Đức Lêô XIV viết: “Nhân loại đang ở ngã ba đường, phải đối mặt với tiềm năng to lớn do cuộc cách mạng kỹ thuật số do trí tuệ nhân tạo gây ra”, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển trí tuệ nhân tạo với “trách nhiệm và sự sáng suốt”. Lúc đó, ngài đã mời gọi các nhà lãnh đạo có mặt hãy “thiết lập sự quản lý phối hợp ở địa phương và toàn cầu về AI”.
Do đó, AI không được coi là một con người, nó không được thần thánh hóa, nó không được thay thế các mối quan hệ của con người, nhưng phải được sử dụng “chỉ như một công cụ bổ sung cho trí tuệ của con người”. Những cảnh báo này của Đức Thánh Cha về trí tuệ nhân tạo trong những năm gần đây đã tạo nên cái khung của Thông tri Antiqua et Nova (bàn về “sự khôn ngoan”, cũ và mới). Thông tri này về mối quan hệ giữa AI và trí tuệ của con người là kết quả của sự suy tư chung giữa Bộ Giáo lý Đức tin và Bộ Văn hóa và Giáo dục, được xuất bản vào ngày 28/1 và đã được Đức Thánh Cha Phanxicô phê duyệt.
Theo lôgic tương tự, Bộ nhắc lại, truyền thông công cộng “đòi hỏi sự phán đoán của con người, không chỉ các sơ đồ dữ liệu”. Và thách thức là “đảm bảo rằng nhân loại vẫn nắm quyền kiểm soát”. Đây là lý do tại sao việc thật cấp bách để “đưa kiến thức về truyền thông vào các hệ thống giáo dục, mà cũng có thể bổ sung thêm kiến thức về AI”. Bộ Truyền thông cho rằng: “Là người Công giáo, chúng ta có thể và phải đóng góp để tất cả mọi người – đặc biệt là những người trẻ – có được khả năng tư duy phê bình và phát triển trong sự tự do tâm trí”.
Tý Linh (theo Augustine Asta – Vatican News)
Máy móc “phải là công cụ phục vụ mối liên kết và cuộc sống của con người, chứ không phải là thế lực làm xói mòn tiếng nói của con người”. Một cách nào đó, đây là bản tóm tắt chủ đề được Đức Thánh Cha chọn cho Ngày Truyền thông Thế giới lần thứ 60 năm 2026. Trong bối cảnh hiện tại, thông cáo báo chí của Bộ Truyền thông cho biết, “công nghệ ảnh hưởng đến các tương tác hơn bao giờ hết – từ các thuật toán chọn nội dung trong chuỗi tin tức thời sự đến trí tuệ nhân tạo viết văn bản và toàn bộ cuộc hội thoại”.
Những lệch lạc của AI (trí tuệ nhân tạo)
Thông cáo của Bộ nói tiếp : AI có thể tạo ra “nội dung hấp dẫn nhưng gây hiểu lầm, thao túng và có hại, nó có thể tái tạo những thành kiến và bản sao có trong dữ liệu đào tạo, và nó có thể khuếch đại thông tin sai lệch bằng cách mô phỏng tiếng nói và khuôn mặt của con người”. Ngoài ra, AI có thể “xâm phạm quyền riêng tư và thân mật của con người mà không có sự đồng ý của họ”. Tài liệu viết: việc phụ thuộc quá nhiều vào “công cụ này làm suy yếu khả năng tư duy phê bình và sáng tạo, trong khi việc kiểm soát độc quyền các hệ thống này làm tăng mối lo ngại về việc tập trung quyền lực và bất bình đẳng”.
Bộ Truyền thông cảnh báo, ngay cả khi nhân loại hiện nay có những khả năng không thể tưởng tượng được cách đây vài năm, thì những công cụ hiệu quả và sâu rộng này “không thể thay thế những khả năng chỉ duy của con người như sự đồng cảm, đạo đức và trách nhiệm luân lý”.
AI, một vấn đề đạo đức lớn đối với Tòa Thánh
Trong thông điệp gửi tới những người tham gia Hội nghị thượng đỉnh AI for Good 2025 và được công bố vào ngày 10/7, Đức Thánh Cha kêu gọi sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách có đạo đức và cũng cảnh báo chống lại việc thiếu kiểm soát đối với công nghệ đang phát triển rất nhanh này. Đức Lêô XIV viết: “Nhân loại đang ở ngã ba đường, phải đối mặt với tiềm năng to lớn do cuộc cách mạng kỹ thuật số do trí tuệ nhân tạo gây ra”, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển trí tuệ nhân tạo với “trách nhiệm và sự sáng suốt”. Lúc đó, ngài đã mời gọi các nhà lãnh đạo có mặt hãy “thiết lập sự quản lý phối hợp ở địa phương và toàn cầu về AI”.
Do đó, AI không được coi là một con người, nó không được thần thánh hóa, nó không được thay thế các mối quan hệ của con người, nhưng phải được sử dụng “chỉ như một công cụ bổ sung cho trí tuệ của con người”. Những cảnh báo này của Đức Thánh Cha về trí tuệ nhân tạo trong những năm gần đây đã tạo nên cái khung của Thông tri Antiqua et Nova (bàn về “sự khôn ngoan”, cũ và mới). Thông tri này về mối quan hệ giữa AI và trí tuệ của con người là kết quả của sự suy tư chung giữa Bộ Giáo lý Đức tin và Bộ Văn hóa và Giáo dục, được xuất bản vào ngày 28/1 và đã được Đức Thánh Cha Phanxicô phê duyệt.
Theo lôgic tương tự, Bộ nhắc lại, truyền thông công cộng “đòi hỏi sự phán đoán của con người, không chỉ các sơ đồ dữ liệu”. Và thách thức là “đảm bảo rằng nhân loại vẫn nắm quyền kiểm soát”. Đây là lý do tại sao việc thật cấp bách để “đưa kiến thức về truyền thông vào các hệ thống giáo dục, mà cũng có thể bổ sung thêm kiến thức về AI”. Bộ Truyền thông cho rằng: “Là người Công giáo, chúng ta có thể và phải đóng góp để tất cả mọi người – đặc biệt là những người trẻ – có được khả năng tư duy phê bình và phát triển trong sự tự do tâm trí”.
Tý Linh (theo Augustine Asta – Vatican News)