Bánh Xèo Cá Kình làng An Truyền, Huế.

Bánh Xèo Cá Kình làng An Truyền, Huế.

Bánh xèo cá kình làng An Truyền (Ảnh: internet)

Tháng 7, tháng 8 âm lịch là mùa của nhiều đặc sản biển, đầm phá.Với thế mạnh về bờ biển của mình, TT Huế là địa phương của nhiều loài hải sản nổi tiểng như tôm, cua, mực, ghẹ, cá mú, cá dìa…. Nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào, phong phú mà bà con các địa phương đã chế biến nhiều món ăn đặc sản tuyệt vời.
 
Về làng An Truyền – xã Phú An- huyện Phú Vang trong những ngày đầu thu, một trong những món ăn đặc sản ở vùng đất này đã từng níu chân bao du khách và cũng gọi mời bao người về thưởng thức, đó là món bánh xèo cá kình.
 
Chợ An Truyền đóng trên mảnh đất gần đình làng. Ngôi chợ này là nơi tụ hội buôn bán của bà con nhiều xã lân cận. Chợ quê nên hàng buôn bán chiếm phần lớn là những đặc sản cây nhà lá vườn như bầu, bí, mướp , cà , ớt, gạo , nếp…. và đặc biệt ở ngôi chợ nhỏ này là hàng hải sản rất tươi. Tôm, cua, cá, ghẹ, mùa nào thức nấy tươi ngon và rẻ hơn các chợ vùng thành phố.
 
Theo anh Ngô Sinh Linh- cán bộ phòng Văn hóa thông tin xã Phú An, sở dĩ hàng hải sản ở chợ An Truyền tươi và rẻ hơn các chợ khác là do bà con ở vùng này đa phần làm nghề nuôi trồng và đánh bắt thủy hải sản, nhiều hộ gia đình có ao cá hoặc vuông tôm. Của nhà nên bán có rẻ vài phân cũng là chuyện thường.

Về chợ An Truyền trong những ngày tháng 7, tháng 8 âm lịch có một mặt hàng hải sản đặc biệt đó là các kình, bà con ở đây đã chế biến một món ăn ngon từ loài cá này, đó là món bánh xèo cá kình . Theo các cụ cao tuổi của làng, món bánh xèo cá kình này chỉ có ở làng An Truyền.

Cá ngon có mùa. Với loài cá kình, tháng 7, tháng 8 âm lịch là mùa của loài cá này. Vào hai tháng này, con cá kình thịt dày, da vàng ươm, thịt mềm, béo và ngọt. Ở chợ An Truyền có đến 5 hàng bán bánh xèo cá kình. Buổi sáng, nhiều mẹ dắt con đi chợ ăn sáng bằng món này, nhưng phần lớn đều mua về nhà ăn. Nếu muốn thật ngon, nhiều người đi chợ, mua cá kình xong đem đến hàng bánh xèo đúc bánh. Người bán hàng chỉ lấy tiền công đúc. Cách đúc bánh xèo cá kình cũng đơn giản. Chị Hết- người có thâm niên đúc bánh xèo cá kình ở chợ An Truyền hơn 20 năm nay cho biết cách đúc bánh : Đun chảo cho thật nóng, phết một lớp dầu mỏng lên chảo, xong xuôi người làm bánh sẽ đặt con cá kình ngay điểm giữa của chảo và đổ một lớp bột gạo khuấy sẵn thật mỏng bao bọc con cá. Đậy nắp chảo trong chừng 10 giây rồi trở bánh, đậy nắp thêm chừng 10 giây nữa là bánh chín. Bánh chín là chiếc bánh vừa đủ lóc ra khỏi chảo.
 
Bánh xèo cá kình thường ăn với nước mắm ruốc, xắt thêm ớt trái chỉ thiên cay “ù lỗ tai” mà thơm lừng. Những người chưa quen ăn món này thường sợ hóc xương, hay sợ cá không được chín nhưng thực ra khi bột chín thì cá cũng vừa chín. Loài cá kình đặc biệt ngon là ở bụng cá. Bụng cá có vị đăng đắng, người ăn không quen sẽ rất ngại nhưng khi đã ăn quen thì sẽ đâm nghiện cái vị đăng đắng này. Chính nhờ vị đắng này mà cá kình có thêm tác dụng là trị mất ngủ.
 
Anh Nguyễn Sinh Linh cho biết cách lựa cá kình ngon để đúc bánh: Cá kình có hai loại: loại đi trên mặt nước thường bụng cá đen, thân mỏng, ăn không ngon. Cá kình ngon là loại đi dưới cát, cá đi vào lờ và mắc kẹt ở đó, sáng sớm hôm sau, các ngư dân đi gỡ lờ, trút cá vào giỏ, đưa về chợ bán. Loại cá kình này bụng rất sạch, mình vàng ươm, thịt dày. Người sành ăn chỉ chọn mua cá kình này mà thôi.

Món bánh xèo các kình đặc biệt phải ăn bằng tay, để tránh hóc xương, người ăn dùng tay gỡ hàng xương trên sống lưng cá và xương kỳ dưới bụng cá. Thế là an toàn. Vị ngọt của bột gạo, vị béo của dầu, của thịt cá hòa với vị mặn của nước mắm ruốc, tất cả tạo nên một món ăn dân dã mà mặn mà, khó quên. Theo chân một “thổ địa” vùng này, chúng tôi vào nhà chị Thức- một địa chỉ chuyên đón các đoàn khách quen đến nhờ đặt bánh xèo cá kình. Nhà chị Thức ở ngay trong chợ, hôm đón đoàn chúng tôi, trên bàn không chỉ có món bánh xèo cá kình mà còn có hai món đặc sản khác nổi tiếng không kém, đó là món bánh tét và rượu trắng làng Chuồn.
 
Được ăn bánh xèo nóng hổi, nhấp thêm một ngụm nhỏ rượu trắng, ôi chao ơi, như nghe thấy cả mùi vị của đầm phá, của đất đai lúa gạo, mùi của khói bếp, của tình quê trong miếng bánh nhỏ. Nhìn chúng tôi vừa ăn vừa xuýt xoa khen, chị Thức vừa tiếp thêm bánh, thêm nước mắm, vừa cười vui vẻ, giới thiệu: khách từ Sài Gòn, Hà Nội, Tây, Tàu gì cũng có hết, thậm chí có người ở Huế (ý nói ở thành phố)- đánh xe đưa cả nhà về ăn xong lại lên, một tuần một-đôi lần cho đến hết mùa cá kình.
 
Với những người xa quê, có người năm nào cũng nhằm vào tháng 7, tháng 8 âm lịch về Huế thăm quê, vào hai tháng tháng này thường là mùa thu tế, mùa giỗ chạp của các họ, phái… Họ về, trước là để cúng giỗ ông bà, sau là về An Truyền thưởng thức món bánh xèo cá kình mà họ nhớ mãi trong muôn món ăn Tây, Tàu, đóng gói sẵn thời hiện đại. Nhiều người còn mua cá kình ở chợ An Truyền đóng thùng đem vào Sài Gòn để đúc bánh ăn.

Trong rất nhiều điều làm nên nỗi nhớ quê hương, ẩm thực cũng đóng một vai trò quan trọng. Món bánh xèo cá kình làng An Truyền là một món ăn như thế.